Hazar Bölgesi’nde, COVID-19 salgını öncesinde temiz enerjinin payının artırılması ve enerji sektörünün fosil yakıtlara olan bağımlılığının azaltılmasını sağlayacak olumlu gelişmeler yaşandı.
Hazar Enerji ve Çevre Merkezi tarafından gerçekleştirilen, 2009 ve 2017 yıllarının karşılaştırıldığı analiz sonuçlarına göre, bölgede Türkmenistan hariç, tüm ülkelerde toplam yenilenebilir enerji kapasitesi arttı. Türkmenistan’ın kapasitesi ise sabit kaldı.
Aynı durum, toplam yenilenebilir enerji üretimi için de geçerli oldu. Ancak burada istisna olan ülke Azerbaycan oldu ve ülkenin yenilenebilir enerji üretimi yüzde 14 azaldı.
Azerbaycan, Rusya ve Kazakistan yenilenebilir enerji payını artırmayı hedefliyor
Yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji karışımındaki payını artırmak için Hazar Bölgesi’ndeki üç ülke – Azerbaycan, Rusya ve Kazakistan – 2030 yılına kadar mevcut yenilenebilir enerji üretiminin artırılmasına yönelik hedefler belirledi.
Azerbaycan, 2030 yılına kadar yenilenebilir enerjinin elektrik üretimindeki payını yüzde 30’a çıkarmayı hedefliyor.
Rusya, toplam yenilenebilir enerji kapasitesini artırmak amacıyla 2030 yılına kadar yenilenebilir kaynakların toplam nihai enerji tüketimindeki payını yüzde 4,9’a çıkarmayı amaçlıyor.
Kazakistan ise yenilenebilir enerjinin ulusal enerji karışımındaki payını, 2030 yılına kadar yüzde 10, 2050 yılına kadar ise yüzde 50’ye çıkarmayı planlıyor.
Ocak 2020’de Azerbaycan Enerji Bakanlığı, ACWA Power (Suudi Arabistan Krallığı) ve Masdar (Birleşik Arap Emirlikleri) ile Azerbaycan’da yenilenebilir enerji pilot projelerinin uygulanması için bir anlaşma yaptı.
Masdar, 200 MW’lık bir güneş enerjisi santralinin, ACWA Power ise 240 MW’lık bir rüzgâr santralinin inşasını gerçekleştirecek.
Ayrıca Khazar Offshore (1914 MW), Absheron (80 MW), Pirallahi Island Offshore (200 MW), ve Shurabad (84 MW) hayata geçirilmesi planlanan projeler arasında yer alıyor.
Rusya da, 2024’ten önce devreye alınacak 1823 MW kapasiteli rüzgâr santrali ile 2022 yılına kadar tamamlanacak iki güneş enerjisi santralini, beş yıl içinde hayata geçirmeyi hedefliyor.
Kazakistan Hükümeti, Enerji Bakanlığı’nın Alternatif ve Yenilenebilir Enerji Faaliyetleri Planı çerçevesinde, 2020 yılı sonuna kadar 713,5 MW kurulu güce sahip 28 güneş enerjisi projesini devreye almayı planlıyor.
İran Enerji Üretim ve Dağıtım Şirketi (TAVANIR), 2021 yılına kadar ülkede yenilenebilir kaynaklarının enerji üretimindeki payını yüzde 10’a çıkarma taahhüdünde bulundu.
Dünya Ekonomik Forumu’nun (2020) raporuna göre, Azerbaycan ve İran’ın Enerji Dönüşüm Endeksi (ETI) puanlarında 2018 yılına kıyasla artış yaşanırken, Rusya ve Kazakistan’da ise az da olsa bir düşüş gerçekleşti.
Sistem performanslarına bakıldığında ise, hem Azerbaycan hem de Rusya 2018 ve 2020 için istikrarlı puanlara sahipken, Kazakistan ve İran’da değişkenlik gösterdi. Bu bağlamda, İran sistem performansını yüzde 5 oranında artırırken, Kazakistan’ın sistem performansı ise 2018 yılına kıyasla azaldı.
