Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) bugün, enerji sistemlerini daha temiz ve dayanıklı hale getirirken, ekonomileri canlandırmak ve istihdamı artırmak için, önümüzdeki üç yıl içinde gerçekleştirilebilecek eylemlerin önerildiği “Sürdürülebilir İyileşme Planı” nı açıkladı.
IEA’nın Dünya Enerji Görünümü (World Energy Outlook) Raporu’nun bir parçası olarak hazırlanan Sürdürülebilir İyileşme Özel Raporu hükümetlere, ekonomik büyümeyi teşvik etmeleri, milyonlarca iş imkânı yaratmaları ve küresel emisyonları yapısal gerilemeye sokmaları için bir enerji sektörü yol haritası sunuyor.
Enerji politikalarının, Covid-19 krizinden kaynaklanan sorunları ortadan kaldırmak üzere şekillendirilmesi gerektiği belirtilen planda, modern, güvenilir, temiz enerji teknolojileri ve altyapıların önemi vurgulanıyor.
Plan IMF işbirliği ile hazırlandı
Uluslararası Para Fonu (IMF) işbirliği ile yürütülen analiz, 2021-2023 dönemi boyunca politika eylemleri ve hedeflenen yatırımlar sayesinde önemli sonuçlar elde edilebileceğini gösteriyor.
Üç ana başlık öne çıkıyor
Sürdürülebilir İyileşme Planı’nda en öne çıkan üç başlık ise şu şekilde:
- Küresel ekonomik büyümeyi yılda ortalama 1,1 puan artırmak
- Yılda yaklaşık 9 milyon istihdam yaratmak veya mevcut istihdamı korumak
- Enerji kaynaklı küresel emisyonları toplam 4,5 milyar ton azaltmak
Bunlara ek olarak plan, hava kirliliğini azaltmak, düşük gelirli ülkelerde yaklaşık 420 milyon kişinin temiz gıdaya ve elektriğe ulaşmasını sağlamak, insan sağlığı ve refahını artırmak gibi maddeler de içeriyor.
Bir trilyon dolarlık küresel yatırım gerekiyor
IEA’ya göre, bu sonuçların elde edilmesi için önümüzdeki üç yıl boyunca, yıllık yaklaşık 1 trilyon dolar tutarında küresel yatırım gerekiyor. Bu meblağ, bugünün Küresel Gayrisafi Yurtiçi Hasılası’nın yaklaşık yüzde 0,7’sini temsil ediyor.
Plan altı ana sektörü kapsıyor
Sürdürülebilir İyileştirme Planı’nın politika yapıcılara, günümüzün önemli ekonomik, enerji ve iklim zorluklarının aynı anda nasıl çözüleceğine dair titiz analizler ve net tavsiyeler sunduğunu ifade eden IEA Başkanı Dr. Fatih Birol,
“Sürdürülebilir İyileştirme Planı, enerji politikası alanında, otuzdan fazla spesifik önlemin ayrıntılı analizine dayanarak, maliyet etkin yaklaşımları, ülkelerin kendine has koşullarını, mevcut enerji projelerini, boru hatlarını ve mevcut piyasa koşullarını dikkate almaktadır. Elektrik, ulaşım, sanayi, binalar, yakıtlar ve ortaya çıkan düşük karbonlu teknolojiler olmak üzere altı ana sektörü kapsamaktadır.” açıklamasında bulundu.
IEA’nın yeni enerji istihdam veri tabanı, küresel enerji endüstrisinin elektrik, petrol, doğal gaz, kömür ve biyoyakıtlar dâhil olmak üzere, 2019 yılında doğrudan yaklaşık 40 milyon kişiyi istihdam ettiğini gösteriyor.
Yayımlanan bu son özel rapora göre, bu istihdam oranının 3 milyonluk kısmı Covid-19 krizinin etkileri nedeniyle yok oldu veya risk altında.
Sürdürülebilir İyileşme Planı ile bu işlerin geri kazanılmasının yanı sıra yeni istihdam alanları ortaya çıkarmak da mümkün.
Plan çerçevesinde ortaya çıkacak bu yeni iş imkânlarının büyük bir kısmı enerji verimliliği alanında olabilir. IEA, özellikle binaların güçlendirilmesi ve elektrik sektöründe enerji verimliliğinin artırılmasının önemine dikkat çekiyor.
Şebeke iyileştirme ve yenilenebilir enerji önemli istihdam alanları
Elektrik sektörü detaylı incelendiğinde ise şebeke iyileştirmeleri ve yenilenebilir enerji kaynakları önemli istihdam alanları olarak gösteriliyor.
IEA’ya göre, istihdamın artmasını sağlayacak diğer alanlar arasında imalat, gıda ve tekstil gibi sektörlerde enerji verimliliği, düşük karbonlu ulaşım altyapısı, daha verimli ve yenilenebilir enerjili araçlar yer alıyor.
Sürdürülebilir İyileşme Planı’nın uygulanması durumunda, küresel enerji sektörünün daha esnek hale geleceğini ve ülkeleri gelecekteki krizlere daha iyi hazırlayacağını ifade eden IEA Yetkililerine göre,
“Elektrik şebekelerinin ve hidroelektrik tesislerinin iyileştirilmesi, nükleer santrallerin ömrünün uzatılması ve enerji verimliliğinin artırılması, kesinti riskini azaltarak, esnekliği artıracak.”
Böylece rüzgar gibi değişken yenilenebilir kaynakların daha büyük oranlarda entegre edilmesi sağlanacak ve elektrik güvenliği artırılacak.
Güvenli ve güvenilir enerji sistemlerinin bel kemiği olan elektrik şebekeleri sermayesindeki yüzde 40’lık artış ile bu alan daha güçlü bir zemine oturtulacak.
Emisyonların tekrar artmaması için neler yapılabilir?
Plan’da, 2008-2009 küresel ekonomik krizinde olduğu gibi emisyonların tekrardan eski seviyesine çıkmaması için öneriler de yer alıyor.
IEA’ya göre, 2008-2009 kriziyle karşılaştırıldığında, bugünkü tabloda rüzgâr ve fotovoltaik güneş gibi önde gelen temiz enerji teknolojilerinin maliyetleri çok daha düşük. Bunun yanı sıra batarya ve hidrojen gibi yeni teknolojiler de artış gösteriyor.
Birol, “Bu rapor; daha temiz, daha adil ve daha güvenli bir enerji geleceğinin elimizde olduğunu gösteren verileri ve analizleri ortaya koymaktadır. Sürdürülebilir İyileşme Planı, 2019’u küresel emisyonlarda kesin zirve haline getirerek uzun vadeli iklim hedeflerine ulaşma yoluna sokacak.” dedi.
Birol’a göre Sürdürülebilir İyileşme Planı, 9 Temmuz’da IEA’nın gerçekleştireceği “Temiz Enerji Dönüşümü Zirvesi”nin de önemli konu başlıklarından biri olacak.
