Dünyanın en büyük kömür ihracatçıları, azalan ihracat değerleri nedeni ile yeni pazar arayışına girdi.
Avustralya, Endonezya ve Güney Afrika’daki kömür ihracatçılarının karşılaştığı temel sorun, Çin ve Hindistan’ın yerli kömür madenciliğine daha fazla öncelik vermesinden kaynaklanıyor.
Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA) Enerji Finansmanı Analisti Simon Nicholas, kömür ihracatı ile ilgili son verileri değerlendirdiği yazısında, hem Çin hem de Hindistan’ın enerji güvenliği nedeni ile ithalatı olabildiğince azalttığı ve yerelleşme çabalarını artırdığı bilgisini veriyor.
Çin ve Hindistan kömür ithalatını uzun vadede sınırlamaya çalışırken, Endonezya ise Bangladeş, Pakistan ve Vietnam pazarlarını hedefliyor.
Nicholas’a göre, küresel boyutta kömür ihraç eden diğer pek çok bölgede de uzun vadede ithalatın azalması bekleniyor.
Güney Kore, 2025 yılına kadar rüzgâr ve güneş kapasitesini 3 katına çıkartacak
Güney Kore şu anda, Avustralya, Endonezya ve Güney Afrika için en büyük üçüncü kömür ihraç noktası. Ancak, Güney Kore Cumhurbaşkanı Moon Jae-in, Eylül ayında yaptığı açıklamada, 2034 yılına kadar 30 termik santralin kapatılacağını, rüzgâr ve güneş kapasitesinin ise 2025 yılına kadar üç katına çıkarılacağını duyurdu.
Japonya da 2030 yılına kadar açık deniz (offshore) rüzgâr enerjisini artırma hedefi ile birlikte, kömürle çalışan 100 elektrik santralini kapatmayı planlıyor.
Dünyanın en büyük kömür enerjisi boru hatlarından birine sahip olan Bangladeş, Asya deniz pazarında kömüre yönelik gelecekteki talep artışının önemli bir kaynağı olarak görülüyor. Ancak, ülke 13 bin MW’lık kömür santralinin kapatılması için adım atmış durumda.
“Bangladeş kömür ithalatında artış olmayacak”
Bangladeş’in ani değişiminin arkasında, yeni enerji teknolojileri ve kömür projeleri için finansman sağlamada yaşanan zorlukların yattığına dikkat çeken Nicholas’a göre,
“Bangladeş’in kömür enerjisi kapasitesi muhtemelen hâlihazırda yapım aşamasında olanlarla sınırlı olacak ve kömür ithalatında artış yaşanmayacak.”
Pakistan yenilenebilir enerjiye öncelik verecek
Bangladeş gibi, Pakistan da bir zamanlar kömür ithalatının artacağı pazarlardan biri olarak görülüyordu. Ancak, hükümet ithal kömürden uzaklaşıyor ve yerli kömür ve yenilenebilir enerji ile beslenen elektrik santrallerine öncelik veriyor.
Ülkede ithal kömürle çalıştırılması planlanan bir başka kömür santrali projesi de Haziran 2020 tarihinde iptal edildi ve Pakistan’ın uzun vadeli elektrik planı ithal kömürden uzaklaşma eğilimini sürdürüyor.
Bu plana göre, diğer enerji kaynaklarına odaklanılacak ve 2030 yılına kadar ülkenin ithal kömür kullanan termik santrallerinin sadece yüzde 14’ü kullanımda olacak.
Nicholas’a göre bu düşük kullanımlı senaryolar neticesinde, kömür santrallerinin çalışması mümkün görünmüyor.
“Güney Afrika’nın farklı pazarlar bulması gerekecek”
Hindistan’ın, Güney Afrika için açık ara en büyük kömür ihracat noktası olduğu bilgisini veren Nicholas,
“Hindistan hükümeti kömür ithalatını yerli tedarikle değiştirmek için harekete geçerken, Pakistan ise yerli enerji kaynaklarına yöneliyor ve bu durumda Güney Afrikalı ihracatçıların alternatif pazarlar bulması gerekecek.” diyor.
Güney Afrika, bu yıl Vietnam’a ihracatı önemli ölçüde artırmayı başardı, ancak bu Hindistan’a yapılan ihracattaki düşüşü kapatmak için yeterli olmadı.
Vietnam son zamanlarda kömür ithalatını önemli ölçüde artırmış olsa da, ülkenin uzun vadeli enerji planı kömür sektörünü hayal kırıklığına uğratacak gibi görünüyor.
Ülke yenilenebilir enerji payının artırılması ve kömürle çalışan elektrik santrallerinde artış yapılmaması hedefi doğrultusunda planlar yürütüyor.
Vietnam Ulusal Enerji Geliştirme Komitesi de yenilenebilir enerji kaynaklarının daha ucuz hale gelmesiyle birlikte, ülkede 15 GW’lık kömür projesinin iptal edilmesini tavsiye ediyor.
Nicholas’a göre, Vietnam’da şu anda yapım aşamasında olan kömür santralleri, orta vadede kömür ithalatına olan talebi artıracak. Ancak Endonezya, Avustralya ve Güney Afrika’nın tümü bu ülkeyi hedeflediği için, Vietnam bu üç ülke için ana ihracat pazarı haline gelmeyecek.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Dünya Enerji Görünümü Raporu’nda yer alan Politika Senaryosuna göre, 2030 yılına kadar küresel kömür ticaretinde yüzde 15’lik bir düşüşün yaşanması bekleniyor.
Raporda yer alan Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosuna göre ise bu düşüş yüzde 56’ları bulabilir.
