Temiz Hava Hakkı Platformu, Türkiye’de bir enerji projesi için hazırlanan ilk Sağlık Etki Değerlendirmesi (SED) raporunu açıkladı.
Eskişehir’de yapılması planlanan projenin değerlendirildiği “Eskişehir/Alpu Kömürlü Termik Santrali Sağlık Etki Değerlendirmesi” isimli raporda, santralin halk sağlığı üzerindeki etkisi incelendi.
11 milyon insanın sağlığı olumsuz etkilenecek
Karar vericilere izin süreçlerine sağlık etkisinin dâhil edilmesi için önerilerin sunulduğu rapora göre, Eskişehir Alpu Kömürlü Termik Santrali (KTS) yapılırsa çalışacağı tahmini 35 yıl boyunca, santralde kömür yakılmasından kaynaklı olarak ortaya çıkacak hava kirliliği sebebiyle Eskişehir dâhil 24 şehirde 11 milyonu aşkın insan sağlık açısından olumsuz etkilenecek.
Planlanan santralden kaynaklanacak hava kirliliği en az 3 bin 200 erken ölüme neden olacağı ifade edilen rapora göre, santralin sebep olacağı halk sağlığı harcamaları nedeniyle toplam 6 milyar 411 milyon avro sağlık maliyet ortaya çıkacak.
Proje kapsamında toplam 419,9 hektar tarım alanı tarım amacı dışında kullanılarak yok olacak.
Sağlık Etki Değerlendirmesi izin süreçlerine dâhil edilmeli
Uzmanlara göre Türkiye’de de ABD, Almanya, İngiltere, İspanya, İsveç, Litvanya, Tayland gibi pek çok ülke tarafından uygulanan Sağlık Etki Değerlendirmesi sürecinin mevzuata ve izin süreçlerine alınması gerekiyor.
Raporda, projenin çevre üzerindeki etkilerine ek olarak, halk sağlığı, sağlık ekonomisi, geçim kaynakları ve kültürel varlıklar boyutları da ele alınıyor.
Rapor aynı zamanda, halk sağlığı üzerinde büyük etkisi olabilecek benzer projeler için kapsamlı bir sağlık etki değerlendirmesi yapılması gereğini ortaya koyuyor ve konuyla ilgili mevzuat ihtiyacına vurgu yapıyor.
Temiz Hava Hakkı Platformu Temsilcisi Prof. Dr. Nilay Etiler, “Günümüzün en önemli halk sağlığı sorunu, ekolojik yıkımın kendisidir. Bir süreden beri yaklaşmakta olan, ipuçlarını gördüğümüz pandemiler çağı, doğa tahribatının ne kadar yıkıcı sağlık etkileri olabileceğini açık ve net bir şekilde tekrar gösterdi.” dedi.
Türkiye’de ilk defa büyük ölçekli bir sanayi tesisi için hazırlanan raporun, planlanan santralin izin süreçlerinde ilgili karar vericiler için bir dayanak noktası olması amaçlandığı belirten Etiler,
“Türkiye’de planlanmakta olan en az 30 kömürlü termik santral daha var. Kömürlü termik santrallerin onay süreçlerini belirleyen mevcut mevzuat ve uygulamalar, sağlık etkilerini değerlendirme konusunda maalesef yeterli değil. Ancak Türkiye’nin Sağlık Etki Değerlendirmesi konusunda bir uzmanlık ve bilgi birikimi bulunuyor. İlgili tüm kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının sağlık etki değerlendirmesinin projelerin izin süreçlerine dâhil edilmesi için acilen harekete geçmesi gerekiyor.” açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin mevcut güneş kurulu gücü 2,15 kat artırılabilir
Rapora göre, Ağustos 2018 itibariyle Eskişehir Alpu KTS’nin üreteceği elektriğe verilecek yıllık 2 milyar TL’lik alım garantisi yerine, yılda 563,69 MW kurulu güce sahip güneş enerjisi santrali kurulabilir ve santrale sağlanacak 15 yıllık toplam alım garantisi ile Türkiye’nin mevcut güneş kurulu gücü 2,15 kat artırılabilir.