BM Çevre Programı (UNEP), Stockholm Çevre Enstitüsü (SEI), Uluslararası Sürdürülebilir Kalkınma Enstitüsü (IISD), Denizaşırı Kalkınma Enstitüsü (ODI), CICERO Uluslararası İklim ve Çevre Araştırmaları Merkezi ve Climate Analytics gibi büyük araştırmacılar tarafından hazırlanan “Üretim Açığı Raporu” yayımlandı.
Paris Anlaşması hedefleri ile ülkelerin planlanan kömür, petrol ve doğalgaz üretimi arasındaki açığı ilk kez ele alan bu rapora göre,
“Dünya şu anda, küresel ısınmayı 1,5 ila 2°C ile sınırlandırma hedefine uyumlu miktardan çok daha fazla kömür, petrol ve doğalgaz üretme yolunda ilerliyor. Bu nedenle oluşacak ‘üretim açığı’ iklim hedeflerine ulaşmayı çok daha zor kılıyor.”
“Üretim Açığı Raporu”, ülkelerin taahhütlerinin emisyon azaltma konusunda küresel sıcaklık limitleri için gerekli seviyeye ulaşamadığını gösteren Emisyon Açığı Raporu’nu tamamlayıcı bir çalışma olarak hayata geçti.
“Küresel ısınma hedefleri ile ülkelerin fosil yakıt üretim politikaları tutarsız”
Stockholm Çevre Enstitüsü (ABD Merkezi) Direktörü ve raporun başyazarlarından Michael Lazarus, “Geçtiğimiz 10 yıl boyunca iklimle ilgili gündem değişti. Kontrolsüz fosil yakıt üretiminin iklim konusunda ilerlemeye verdiği zarar artık daha fazla biliniyor. Bu rapor, Paris Anlaşması kapsamındaki küresel ısınma hedefleri ve ülkelerin kömür, petrol ve doğalgaz üretim politikaları arasındaki tutarsızlığın ne kadar büyük olduğunu ilk defa gözler önüne seriyor. Rapor aynı zamanda bu açığın kapatılmasına yönelik ulusal politikalar ve uluslararası işbirliği içeren yöntemler ile çözüm önerileri de sunuyor.” dedi.
UNEP İcra Direktörü İnger Andersen, karbon emisyonlarının 10 yıl önce öngörülen ve Emisyon Açığı Raporlarında kullanılan “olağan” senaryolardaki seviyeyle tamamen aynı kaldığını belirtiyor.
Fosil yakıtlara daha yoğun bir biçimde odaklanılması gerektiğini belirten Andersen,
“Dünyanın enerji arzında hâlâ kömür, petrol ve doğalgazın ağır basması, emisyon seviyelerinin iklim hedeflerine uygun seviyelere inmesini engelliyor. Bu hedeflere yönelik olarak rapor, yeni bir ölçüt olarak fosil yakıt üretim açığını sunuyor. Bu ölçüt, artan fosil yakıt üretimi ile küresel ısınmayı kısıtlamak için gereken azalma arasındaki farkı açıkça gösteriyor.” ifadelerini kullandı.
Raporda yer bazı temel bulgular şu şekilde:
- Dünya, 2030’da küresel ısınmayı 2°C ile sınırlayabilmek için gereken azami miktardan yüzde 50, 1,5°C ile sınırlayabilmek için gerekenden ise yüzde 120 daha fazla fosil yakıt üretme yolunda ilerliyor.
- Söz konusu üretim açığı en fazla kömürde bulunuyor. Ülkeler 2030’da küresel ısınmayı 2°C ile sınırlayabilmek için gereken azami miktardan yüzde 150, 1,5°C ile sınırlayabilmek için gerekenden ise yüzde 280 daha fazla kömür üretmeyi planlıyor.
- Petrol ve doğalgaz da kullanımlarını garantileyen devamlı yatırım ve altyapı nedeniyle karbon bütçelerini aşma yolunda. Üretim şu anki seyrinde devam ederse ülkeler, 2040’a kadar ısınmayı 2°C ile sınırlandırmaya uygun seviyeden yüzde 40 ila yüzde 50 daha fazla petrol ve doğalgaz üretecek.
- Ulusal tahminlere göre ülkeler, 2030’da küresel ısınmayı 1,5°C veya 2°C ile sınırlandırmaya hâlihazırda dahi yetmeyen Ulusal Katkı Beyanlarına (Nationally Determined Contributions, NDC) uygun seviyeden yüzde 17 daha fazla kömür, yüzde 10 daha fazla petrol ve yüzde 5 daha fazla doğalgaz üretmeyi planlıyor.
Üretim açığını kapatmak için ülkelerin önünde fosil yakıt arama ve çıkarmayı kısıtlama, devlet teşviklerini durdurma ve gelecek üretim planlarını iklim hedefleriyle uyumlu kılma gibi birçok seçenek var.
Rapor, bu seçenekleri ve Paris Anlaşması kapsamında uluslararası işbirliği yoluyla uygulanabilecek alternatifleri ayrıntılı biçimde ortaya koyuyor.
Raporun yazarları ayrıca fosil yakıtlardan uzaklaşma sürecinde adil bir geçişin önemini vurguluyor.
Raporun yazarlarından SEI Araştırma Görevlisi Cleo Verkuijl’e göre,
“Sosyal ve ekonomik değişimin etkilediği insanların geride bırakılmamasını sağlamaya yönelik gittikçe artan bir gereksinim var. Geçişin bu yönde planlanması, aynı zamanda daha iddialı iklim politikalarına yönelik fikir birliği oluşturabilir.”
Üretim Açığı Raporu, 60’ı aşkın ülkenin Paris Anlaşması uyarınca yeni emisyon azaltma planları ve iklim taahhütlerini gösteren Ulusal Katkı Beyanlarını (NDC) 2020 yılına kadar güncellemeyi taahhüt etmesinin ardından yayımlandı.
