2018’in sonunda Fransa’da faaliyet gösteren dört sivil toplum kuruluşu, Fransa Devleti’ne karşı “iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında etkin faaliyet göstermeme” kapsamında dava açmıştı. Paris İdari Mahkemesi, 3 Şubat tarihinde ‘’Yüzyılın Davası’’ olarak nitelendirilen davadaki kararını açıkladı.
Paris İdari Mahkemesi Fransa Devleti’ni iklim krizinden sorumlu tuttu. Mahkeme aynı zamanda, devletin sera gazı emisyonu azaltım taahhütlerini yerine getirmemesinin yasadışı olduğunu karara bağladı.
Mahkeme, bunun yanı sıra Devletin çevresel hasardan sorumlu olduğunu belirtti. Bahar aylarında bu kapsamda ilave karar yayınlanması bekleniyor. Bu süreçte idari mahkeme, Fransa Hükümeti’ni iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında ilave önlemler almaya zorunlu bırakabilir.
Davayı yürüten sivil toplum kuruluşları, “2,3 milyon kişi tarafından desteklenen mücadelemizin başlamasından iki yıl sonra alınan bu karar, Fransa’da iklim adına ilk tarihi zaferi ve Fransız hukukunda atılan önemli adımı temsil ediyor. Bu karar aynı zamanda bilimin zaferdir. Bugüne kadar devlet, karbon üst sınırlarının sürekli aşılmasına yönelik kamu kurumları ya da danışma konseylerince sunulan raporların dahi öne sürdüğü kanıtlara rağmen, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamındaki yetersizliğini reddediyordu.
Mahkeme, yeni ‘İklim’ yasa tasarısının, hâlihazırda belirlenmiş hedeflere ulaşmak için yeterli olmayacağını kabul ediyor. Adaletin yalnızca devletin kusurunu tanımakla sınırlı kalmayacağını ve yasal sürecin hükümetin iklim taahhütlerini yerine getirmek üzere somut önlemler almasını zorunlu hale getireceğini umuyoruz.” diyor.
Devlet kusurlu bulundu
Mahkeme, Fransa Devleti’nin, iklim değişikliğiyle mücadelede ve Fransa’nın belirlediği sera gazı emisyon azaltım hedefine ulaşma kapsamında yetersiz kaldığını belirterek devleti kusurlu buldu.
Bu karar Fransa’daki bir mahkemenin ilk kez devletin iklim değişikliğiyle mücadeledeki yetersizlikten sorumlu olduğunu tasdik ediyor. Devletin kusurlu bulunması sonucunda, Fransa’daki iklim değişikliğinin doğrudan etkilediği mağdur kesimin tazminat talebinde bulunmak üzere adalete başvurabileceği öngörülüyor.
Devletin iklim değişikliğiyle mücadeledeki yetersizliği çevreye zarar veriyor
Mahkeme ayrıca, Fransa’nın yıllık karbon bütçesini aşması nedeniyle çevreye verilen dolaylı zararın varlığını da kabul ediyor. Fransız hukukunda ilk niteliğindeki bu karar, çevresel zararların sorumluluğunun özel kuruluşlar kadar kamu tüzel kişiliklerinde olduğunu gösteriyor. Mahkeme, sürecin devamında devletin harekete geçmemesi sonucunda oluşan zarara yönelik ilave önlem getirilmesi yönünde karar verebilir.
Mahkemenin Devletin yasadışı eylemlerine veya eksikliklerine ne şekilde son verileceğine, hatta Fransa’nın azaltım hedeflerine rağmen süregelen sera gazı emisyonu salımının neden olduğu zararın ne şekilde bertaraf edileceğine yönelik karar açıklaması bekleniyor.
