Hollanda’nın Lahey kentindeki bir mahkeme, Shell Grubu’na açılan davada firmaya CO2 emisyonlarını azaltma talimatı verdi.
Merkezi Hollanda’da yer alan ve dünyanın en büyük 10 petrol ve gaz şirketinden biri olan şirketin tedarikçileri ve kullanıcıları da dâhil olmak üzere karbon emisyonlarını 2030 yılına kadar 2019 seviyelerine göre yüzde 45 oranında azaltması gerekiyor.
Emisyonların azaltılmasını emreden ilk yasal hüküm
Bu karar aynı zamanda, uluslararası bir şirketin küresel iklim hedefleri doğrultusunda emisyonlarını azaltmasını emreden ilk yasal hüküm oldu.
Shell aleyhindeki dava, Friends of the Earth Hollanda (Milieudefensie)’nın temsil ettiği 17 bin müşterek davacı ve altı kuruluş (Action Aid, Both ENDS, Fossilfree Nederland, Greenpeace Hollanda, Young Friends of the Earth ve Wadden Sea Association) tarafından açıldı.
Friends of the Earth Hollanda’ya göre bu karar, küresel olarak iklim politikasını ve kurumsal hesap verebilirliği etkileyecek ve büyük kirleticiler için emisyonlarını azaltmaktan sorumlu olduklarına dair bir uyarı görevi görecek.
Dava hâkimi kararı verirken, “Shell, tehlikeli iklim değişikliğiyle mücadeleye katkıda bulunmak için üzerine düşeni yapmalı” dedi ve şirketin planlarını için “yeterince somut değil ve boşluklarla dolu” ifadelerini kullandı.
Hâkim ayrıca, Shell’in emisyonları azaltması halinde diğer şirketlerin farkı kapatacağı fikrini de reddetti ve tüm işletmelerin Paris Anlaşması’na uymak için harekete geçmesi gerekeceğini söyledi.
Karar, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)’nın “2050’ye kadar Net Sıfır” raporunu yayınlamasından sadece bir hafta sonra açıklandı. IEA raporu, yeni petrol ve doğalgaz araştırmalarına derhal son verilmesi ve dünya çapında fosil yakıtların kullanımının kademeli olarak kaldırılması çağrısında bulunuyor. Davacı kurumlara göre bu durum, yatırımcılara ve şirketlere fosil yakıtlar çağının bittiğine dair net bir mesaj niteliği taşıyor.
Uzmanlara göre, iklim özelindeki çoğu dava kayıp ve hasarların tazminini veya uyum önlemleri için mali bir katkı talep ederken, bu dava bir şirketin davranışını değiştirmesini ve CO2 emisyonlarını ciddi ölçüde azaltmasını talep eden ilk dava olması sebebiyle, öne çıkıyor.
Friends of the Earth Hollanda Avukatı Roger Cox,“Bu karar dünyayı değiştirecek. Dünyanın her yerinden insanlar bizim örneğimizi izlemeye ve petrol şirketlerini mahkemeye vermeye hazırlanıyor. Ve hepsi bu değil. Petrol şirketleri, kirletici fosil yakıtlara yatırım yapma konusunda çok daha isteksiz hale gelecektir. İklim bugün kazandı.” dedi.
Yetersiz adımlar yönetim değişikliğine götürdü
Bu hafta yaşanan başka bir önemli gelişme ise Amerikan çok uluslu petrol ve doğalgaz şirketi Exxon Mobile’de gerçekleşti.
Dün, Exxon-Mobil’in hissedarları, şirketin iklim değişikliği konusundaki tutumu ve son zamanlardaki düşük performansı nedeniyle, şirket yönetim kurulunun en az iki üyesini değiştirmek için oy kullandı.
ExxonMobil yönetim kuruluna, iklim değişikliği endişeleri, şirketin temiz enerjiye geçişe hazır olmaması ve son dönemdeki çok zayıf finansal performansı nedeniyle, şirket yöneticilerinin isteklerinin aksine iki yeni yönetici seçildi. Bu karşıt duruş, alternatif yönetim kurulu adayları ortaya koyan küçük bir aktivist yatırımcı Engine No. 1 tarafından yönetildi.
Aynı zamanda Chevron yatırımcıları, şirketi fosil yakıt ürünlerini yakmanın neden olduğu emisyonları hesaba katmaya ve düşürmeye zorlayan bir kararı kabul etti.
Uzmanlar, bu değişimlerin petrol ve gaz endüstrisi için uzun vadeli etkilerinin önemli olacağını belirtiyor.
Yeni petrol ve gaz aramak için daha az finansman ayırabilecekler ve tüm yaklaşımlarını yakın zamanda sorgulamaları gerekeceği düşünülüyor.