SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, Türkiye’nin elektrik sisteminde dönüşümün sosyoekonomik etkilerini değerlendirdiği “Türkiye’de Elektrik Sistemi Dönüşümünün Sosyoekonomik Etkileri” başlıklı raporunu yayımladı.
Dönüşüm için yılda 12,3 milyar dolar yatırım yapılması gerektiği belirtilen rapora göre, bu yatırımlar yapılırken aynı zamanda istihdamdan dış ticaret açığına kadar çeşitli alanlarda bu yatırımın üç katı getiri elde edilmiş olacak.
Raporun tanıtım toplantısının açılış konuşmasını yapan SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Yönlendirme Komitesi Başkanı Selahattin Hakman, enerji dönüşümünün sağlık, çevre ve ücret gelirleri açısından olumlu sonuçlar ortaya koyduğunu açıkladı.
Hakman, ”Türkiye’nin dönüşümün faydalarından ve uluslararası finansmandan yararlanabilmek için enerji dönüşüm yolculuğuna devam etmesi elzem. 2030-2050 arasında iklim hedefleriyle aynı doğrultuda, geniş perspektifli ve uzun vadeli bir plan gerekiyor. Böylesi bir planla iklim değişikliği ile küresel mücadeleye katkıda bulunulurken, aynı zamanda ekonomik kalkınma sağlanabilir.” dedi.
Raporda, Türkiye’de 2030 yılına kadar elektrik üretiminde yenilenebilir enerjinin payının yüzde 50’ye çıkarılmasının teknik ve ekonomik açıdan mümkün olduğu belirtildi.
Dış ticaret dengesine 10 milyar dolar pozitif etki sağlanabilir
Mevcut politikaların devamının Baz Senaryo, SHURA’nın geliştirdiği hızlandırılmış dönüşümün ise Dönüşüm Senaryosu olarak adlandırıldığı rapora göre, dönüşüm senaryosu uygulandığında 2030 yılında Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’da (GSYİH) net pozitif etki görülecek. GSYİH reel olarak toplam yüzde 12,8 artacak. Bu seviye baz senaryoya oranla yüzde 1’lik bir artışa karşılık geliyor.
Dönüşüm senaryosunda enerji verimliliğinin artmasıyla 2030 yılında elektrik tüketimi baz senaryoya kıyasla yüzde 10 azalırken, elektrik üretiminin yüzde 55’i, yüzde 30’u rüzgar ve güneş olmak üzere, yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanıyor.
Dönüşüm senaryosu uygulandığı takdirde, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği Türkiye’nin dış ticaret dengesi üzerinde ciddi etki gösterecek, artan sanayi ihracatı ve azalan ithalatla birlikte dış ticaret dengesi üzerinde yıllık 10 milyar dolar pozitif etki sağlayacak.
İthal yakıtta yılda 1 milyar dolar tasarruf mümkün
Dış ticaret dengesi konusunda analizlerin de yer aldığı rapora göre,
”Dönüşüm senaryosu, yalnızca net enerji ithalatını azaltmakla kalmayıp, verimlilik artışları sayesinde, ihracata yönelik sektörlerin rekabet gücünü de artıracak. Baz senaryoda da dış ticaret açığı konusunda iyileşmeler görülse de, dönüşüm senaryosunun dört kat daha fazla etki göstermesi bekleniyor.”
Enerji verimliliğinde ilerlemeler ve yenilenebilir enerjinin artan kullanımıyla, enerji ithalatı maliyetinin azalacağı vurgulanan çalışmada, ayrıca 2030’a gelindiğinde yalnız ithal yakıt maliyetinde yıllık 1 milyar dolar tasarruf edilebileceğinin altı çiziliyor.
43 bin yeni iş fırsatı
Rapora göre, Dönüşüm Senaryosu ile elektrik üretiminde fosil yakıt kullanımının yol açtığı sağlık ve çevre maliyetleri yıllık 2,5 milyar dolardan 1,1 milyar dolara inecek. Dönüşümle birlikte CO2 emisyonlarının azalması da 1,3 milyar dolar değer yaratacak. 2030 yılında baz senaryoda 5,1 milyar dolara ulaşacağı öngörülen CO2 emisyonları maliyetinin dönüşüm senaryosunda 3,8 milyarda kalacağı öngörülüyor.
Yenilenebilir enerji yatırımlarının 2030 yılına kadar hem Baz, hem dönüşüm senaryolarında 500 binden fazla yeni iş olanağı yaratması bekleniyor.
Dönüşümle birlikte madencilik ve fosil yakıta dayalı enerji üretimindeki istihdama negatif etki söz konusu olsa da toplam istihdam üzerinde net pozitif etkisi olacak ve baz senaryoya kıyasla ek 43 bin yeni iş olanağı yaratması bekleniyor.
Tüm sektörlerde 2018 yılına kıyasla hem baz senaryoda hem dönüşüm senaryosunda istihdam artışı olacak. Ancak, tarım, gıda işleme ve tekstil gibi geleneksel ve emek yoğun sektörlerdeki artışın dönüşüm senaryosunda baz senaryodakinden daha düşük olması bekleniyor.
Dönüşümle birlikte en büyük artışın ise verimlilik artışlarının en fazla kendini gösterdiği otomotiv, makine, beyaz eşya, kurulum ve onarım ile kimya sektörlerinde olması bekleniyor.
Raporda elektrik üretiminde fosil yakıtlardan yenilenebilir kaynaklara geçişe yönelik 2030 vizyonunu hayata geçirmek için şunlar öneriliyor:
- Karbon fiyatlama mekanizması ve ticaret sistemi hayata geçirilmeli,
- Piyasaya dayalı mekanizmalarla birlikte gereken durumlarda yenilenebilir enerji için teşvikler sürdürülmeli,
- Fosil yakıtlı elektrik santrallerine yönelik teşvikler gözden geçirilmeli ve verimli olmayanlar sonlandırılmalı,
- Enerji verimliliğini sağlamak için uzun vadeli planlama ve piyasaya dayalı politikalar uygulanmalı.
