İklim değişikliğiyle mücadele konusunda 2019 yılında Yeşil Mutabakat (EU Green Deal) protokolünü hazırlayan Avrupa Birliği Komisyonu, şimdi de gerekli regülasyon ve yönetmelikleri içeren ilk paketini (FitFor55) üyelerinin onayına sundu.
Dünyada sera gazı emisyonlarını 2030 yılına kadar yüzde 55 azaltmayı hedefleyen sözkonusu paket, sanayi ürünlerine karbon emisyonlarına göre ek vergi uygulamak, sınırda karbon vergisi uygulaması, hava ve deniz ulaşımı denetimlerini sıkılaştırmak gibi yaptırımları ile AB’nin bu konudaki ciddiyetini ortaya koydu.
Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan Altensis Kurucu Ortağı Dr. Emre Ilıcalı, AB’ye ihracat yapan ya da yapmayı hedefleyen Türk ihracatçılarının FitFor5 paketini yakından incelemesi uyarısında bulundu.
FitFor55 paketi kapsamında, enerji verimliliği uygulamaları ve yenilenebilir enerji kullanımının artırılması, Avrupa Birliği Emisyon Ticareti kurallarında güncellemeler, düşük emisyonlu ulaşımın yaygınlaşması için gerekli altyapı çalışmaları, karbon sızıntısının önlenmesi için Sınırda Karbon Vergisi uygulaması, Yeşil Mutabakat kapsamındaki hedefler doğrultusunda vergi politikalarının güncellenmesi ve Yeni Ağaçlandırma politikalarıyla ormanlık alanlarının artırılması yoluyla karbon depolanması ana başlıklarını içeriyor.
İlk etkilenecek sektörler: Demir- çelik, çimento, gübre, elektrik
Avrupa Birliği Sınırda Karbon Vergisi (CBAM) sistemi kapsamında, öncelikli olarak bazı sektörlerdeki ithal ürünlere karbon oranlarına göre ek vergilendirme yapılması, böylece çevresel etkinin de değerlemeye katılmasının hedeflendiğini dile getiren Ilıcalı,
“İlk olarak demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre ve elektrik sektörleri bu kapsama alınacak, sonrasında kapsam genişletilecektir. CBAM vergilendirme mekanizması için 2023-2025 arası bir geçiş dönemi olacak. Şirketlerden sadece karbon ayak izlerini ve kendi ülkelerinde ödedikleri karbon vergisi miktarlarını raporlamaları istenecek. 2026’dan sonra sistem tam kapasiteyle devreye girecek. Bu nedenle ülkemizde özellikle AB’ye ihracat yapan işletmelerde kurumsal karbon ayakizinin hesaplanarak raporlanmasına yönelik altyapıların kurulması öncelik kazanmalıdır.” dedi.
Emisyon azaltmada tedbirler yolda
Paket kapsamında hava ve deniz ulaşımında karbon emisyonlarının takip mekanizmalarının geliştirilmesi ve kontrollerin sıkılaştırılması da önemli bir adım olarak gösteriliyor.
Üye ülkelere kişi başına düşen GSYH’ları oranında daha zorlayıcı emisyon azaltma hedefleri konulduğunu dile getiren Ilıcalı, özellikle binalar, denizcilik, karayolu ulaşımı ve tarımın bu kapsama girdiğini söyledi.
Öncelik yenilenebilir enerji
Ilıcalı: “AB içerisinde 2030 yılına gelindiğinde enerjinin en az yüzde 40’ının temiz yenilenebilir kaynaklardan üretilmesi hedef olarak konulmuş durumda. Binalarda da toplam enerjinin en az yüzde 49’unun yenilenebilir enerjiden sağlanması hedeflenmektedir. Paket kapsamında yıllık hedefler konularak üye ülkelerde enerji tüketiminin azaltılması için öneriler bulunmaktadır.
Bu kapsamda her sene kamu binalarının en az yüzde 3’ünün enerji verimliliğinin artırılması yönünde bütçeler ayrılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının soğutma ile ısıtmada kullanılması ve sanayi- enerji verimliliğiyle ilgili teşvikler ayrılması öneriliyor. Bu sayede hem çevresel açıdan hem de istihdamın artırılması ile fayda sağlanması hedefleniyor. “
Elektrikli araçlar için altyapı uyarısı
Önemli bir diğer adım ise ulaşımda emisyonların azaltılması yönünde atılıyor.
Yürürlükte olan regülasyonlar güçlendirilerek, 2035 yılında araç kaynaklı emisyonlar ortalamalarının, 2021’ye istinaden yüzde 100 azaltılması, yani sıfır emisyonlu ulaşım hedefleniyor. Bununla ilgili hem otomobil üreticilerine hem de gerekli altyapının arttırılması için üye ülkelere yönelik önemli beklentiler ortaya konuluyor.
Ilıcalı: “Ülkemizde de bu yönde ciddi çalışmalar olmakla beraber, AB’nin koyduğu hedeflere ulaşmak için bu çabaların artması gerekecektir.”
72 milyar avroluk fon oluşturuluyor
Fitfor55 paketi kapsamında, üye ülke vatandaşlarına binalarda ve sanayide enerji verimliliği, yeni ve temiz enerji kaynaklarının artırılması , e-mobilite gibi konularda finansman desteği verilmesi adına 72.2 milyar avrolu İklim Değişikliği Aksiyon Fonu oluşturulması öneriliyor.
“Bu paket, çevre krizinden önce son çıkış olabilir”
Yeşil Mutabakat ve sonrasında hazırlanan FitFor55 paketini çevre krizinden önceki son çıkış olarak değerlendiren Dr. Emre Ilıcalı,
“Uluslararası ticaret hacmimizde önemli yer tutan AB, iklim değişikliği ile mücadelede çok ciddi. İhracatta en önemli pazarı AB olan ülkemizde yeşil mutabakata dair ilk adımların çok hızlı atılması sevindirici. Ancak önemli olan, sürecin istikrarlı devam ettirilmesi, kısa vadeli güncel sorunlar içerisinde ivmesinin azalmamasıdır.” dedi.
