Çevre, İklim ve Sağlık için İş Birliği Projesi (ÇİSİP) çatısı altında bir araya gelen sivil toplum kuruluşları ve sağlık uzmanları Türkiye’ye, geçen ay onayladığı ve 10 Kasım tarihinde resmen yürürlüğe giren, Paris İklim Anlaşması taahhütlerini hızla yerine getirebilmesi için kömürden çıkış tarihini belirlemesi çağrısında bulundu.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün, iklim kriziyle mücadele ederken insan sağlığını ve gezegeni korumak için öncelik verilmesi gereken alanları içeren 10 maddelik tavsiyelerinin Türkiye tarafından da uygulanabileceğini vurgulayan ÇİSİP ve sağlık uzmanları, atılması gereken adımlar için öneriler sundu.
DSÖ raporunda yer verilen önerilerin ülkemizde de uygulanabileceğini vurgulayan uzmanların Türkiye için önerileri şu şekilde:
- Türkiye’nin Paris Anlaşması şartlarını yerine getirmek ve 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefini tutturmak için bir yol haritasına ihtiyacı var.
- Paris Anlaşması ve 2053 sıfır karbon hedefinin yolu karbon emisyonlarını azaltmaktan geçiyor, Türkiye’de karbon emisyonunun en büyük kaynağı ise kömürden elektrik üretmek. Türkiye’de büyük kömürlü termik santrallerden kaynaklanan hava kirliliğinin her yıl yaklaşık 5 bin erken ölüme neden olduğu tahmin edilmekte. Hava kirliliği hem de iklim değişikliğinden kaynaklı ölümlerin ve diğer sağlık yüklerinin önlenmesi için Türkiye kömürden çıkacağı tarihi belirlemeli.
- Dünyadaki enerji fiyatlarındaki artış dikkate alındığında enerji dönüşümü, Türkiye’nin iklim hedeflerine ulaşmasında katkıda bulunurken, aynı zamanda ekonomik kalkınma sağlayabilir. Daha fazla yenilenebilir enerjinin sisteme entegrasyonu Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığını azaltarak dış ticaret dengesi üzerinde olumlu etki gösterir. Diğer yandan dağıtık elektrik üretimi gibi temiz alternatiflerinin yaygınlaşması konutlardaki enerji yoksulluğunu sonlandırmakta ve fiyat artışını önlemekte önemli rol oynayabilir.
- Küresel ölçekte, ekonomiler fosil yakıt finansmanından ve kömür madenciliği, petrol ve doğal gaz arama gibi operasyonlardan uzaklaşıyor. Dönüşümle birlikte madencilik ve fosil yakıta dayalı enerji üretimindeki istihdamın olumsuz etkilenmesini önlemek, meslek hastalıklarının azaltılması ve daha iyi çalışma koşullarının sağlanması için kömür madenciliğinin yapıldığı ve termik santrallerin bulunduğu bölge ve ilgili meslekler için sorunsuz ve adil bir dönüşüm sağlanmalı.