Binalar, enerji tüketiminin en yoğun olduğu alanlar olurken, iklim krizinin etkilerini yoğun olarak görmeye başladığımız günümüzde enerjisini üreten ve karbon emisyonlarının azalmasına katkı sağlayan binalara yönelim hızla artıyor.
Pek çok ülke binaları yeşil hale getirmenin yollarını ararken, bununla ilgili yönetmelikler ve teşvikler insanların bu binalara yöneliminin artmasına da olanak sağlıyor.
Yeşil bina nedir? Binalarda sağlanan enerji verimliliği neden önemlidir? Yapı sektörünün sürdürülebilir ilkeler ışığında gelişmesine öncülük eden Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Sami Kılıç ile merak edilenleri konuştuk.
Küresel enerji gündeminde yaşanan gelişmelerin Türkiye’ye yansımaları neler?
Fosil yakıtlar çevreye büyük zararlar vermesinin yanında ülkelerin bağımsızlıkları için büyük sorunlar oluşturmakta. Çevrenin korunması ile ilgili ülkelerin veya derneklerin yaptığı çalışmaların yanında küresel enerji krizinden ötürü ülkeler dışa bağımlı enerji politikasından uzaklaşma eğilimindeler. Bu nedenle ülkeler kendi imkanlarıyla üretebilecekleri enerjiler için sistemler geliştiriyor ve uyguluyorlar. İlerleyen dönemlerde sürdürülebilir enerji üzerine yatırım yapan ülkeler pek çok açıdan kazançlı olacaktır.
Özellikle enerjide dışa bağlı bir durumda olmamız elbette global darboğaz dünyanın genel sorunu bunu sadece Türkiye olarak bakmak çok doğru olmaz zira bütüncül düşünülmediğinde sorunları çözmüş sayılmaz aksina palyatif bir cevap vermiş oluruz. Bu nedene doğanın bize sunduğu tüm enerji kaynaklarını öncelikle kullanmak ve bu konuda teknolojik gelişmelerden yararlanmak ancak tüm bunları kullanırken verimli kullanıma dikkat etmek önemli olmaktadır.
Türkiye 2053 net sıfır hedefine ulaşmak için enerjiyi en fazla tüketen alanlar olarak konut ve sanayi sektöründe enerji verimliliğinin sağlanması konusunda neler yapmalı?
Geçtiğimiz günlerde Londra’da düzenlenen Yeşil Finansman Konferansı’nda da Türkiye’nin sürdürülebilirlik adına atacağı adımların üzerinde duruldu. Bu planların içerisinde yapı sektörüyle ilgili 2023 yılı içinde uygulamaya konulacak kararlar da var. Yapılacak yeni yatırımlar, teşvikler ve yönetmelikler dışa bağımlılığımızı azaltırken enerji ithalatımızdan dolayı ortaya çıkan cari açığımızı da küçültecektir.
Yeşil binalar enerji verimliliğine nasıl bir katkı sağlıyor?
Özellikle çevreye duyarlı ve doğal kaynakları verimli kullanması açısından dikkate alınmalıdır. Isınma aydınlanma gibi enerji kullanım noktalarında verimleri sistemlerin kullanılması yeşil bina sistemlerinde en önemli kriter konularıdır.
Bu yapılar projelendirme sürecinden yıkım sürecine kadar doğaya en az zarar verecek şekilde tasarlanırlar. Bu da demek oluyor ki yapımda kullanılan malzeme üretilirken doğaya minimum karbon salınımından başlanılarak, yapı kullanım süresince dışardan alınan enerjiye minimum bağımlılığı olan ve yıkımında mümkün olduğunca geri dönüştürülebilen malzemeler kullanılan yapılar inşa edilmiş olacak. Tüm süreçlerin planlanması da yapım ve kullanım aşamasında gereğinden fazla enerji harcanmamasını ve hatta kullanım aşamasında enerji üretilmesini sağlar. Böylece bu yapılar için yaşam döngüsü boyunca günümüzdeki standart yapılardan çok daha az enerji sarf edilmiş olur.
Tüm dünyada Yeşil Mutabakat kapsamında yeşil dönüşüm başladı. Avrupa Birliği ülkeleri geçtiğimiz yıl yapılan tüm binaların sıfır enerji bina olmasını zorunlu hale getirdi. Bu konuda dünyadaki gelişmelerle ilgili değerlendirme yapabilir misiniz?
Otoritelerin bilinçlendirme kampanyalarıyla, teşviklerle, indirimlerle veya zorunluklarla böyle bir dönüşüme başlaması olumlu bir yönelim. Çevrenin korunumu konusunda bireysel çabaların yeri çok önemli olsa da toplumsal hareketler çok daha büyük pozitif geri dönüşler elde etmemizi sağlayacaktır. İklim değişikliği ile mücadele kapsamında birçok ülkenin imzalamış olduğu Paris anlaşması ile tarafların çoğunluğu 2050 yılında olmak üzere Net Sıfır emisyona ulaşmayı hedefliyor. Hep beraber hareket edilirse iklim krizinin beraberinde getireceği pek çok sorunun da önüne geçmiş oluruz.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye’de de yönetmelikte yapılan değişiklikle binalara en az yüzde 5 yenilenebilir enerji şartı getirildi. Bu adım Türkiye için nasıl bir avantaj sağlar?
Türkiye yenilenebilir enerji adına yatırımlar yapan bir ülke konumunda. 2019 yılında yapılan bir araştırmaya göre yenilenebilir enerji kullanımında 8. sıradayız. Teşviklerle ve yönetmeliklerle yenilenebilir enerji kullanımı arttırmamız olumlu sonuçlar doğuracaktır.
Bu aslında net zero sistemlere giden yolun ilk adımı olarak görülebilmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı enerji üretimine ciddi bir katkı sağlayacaktır. Amaç kendine yetebilen binaların artması. Zaten yeşil bina sistemleri de bu konuyu dikkate alarak binalara belge veren bir sistemdir.
Binaların kendi ürettikleri enerjileri kullanmaları ve ilerleyen zamanlarda bu oranın hem bina bazında hem enerji bazında artması ülke olarak fosil yakıtlara olan ihtiyacımızı oldukça minimize edecektir. Dolayısıyla enerjide dışa bağımlılığımız fazlasıyla azalacaktır. Bu da enerji ithalatı için kullanılan sermayenin başka alanlara yönlendirilebilmesini sağlayacaktır.
Enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik konuları pek çok açıdan fazlasıyla önemli. Oluşabilecek krizler karşısında geç kalmamış olmak için, gerekli planlamalar yapılmalı ve hızlıca uygulanmaya başlanmalıdır.
