Dünya Enerji Görünümü 2022 (WEO) raporu Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yayınlandı. Rapora göre, ilk kez, kömür, gaz ve petrolde küresel talep tüm senaryolarda bir pike ulaşıyor veya durağanlık gösteriyor; özellikle Rusya’nın fosil kayıt ihracatı önemli ölçüde düştü.
Uluslararası Enerji Ajansı, dünyanın enerji kriziyle mücadelesini çok az temiz enerjiyle sürdürdüğüne dikkat çekiyor. Temiz enerjiye daha hızlı geçiş, bu krizin etkisini hafifletmeye yardımcı olabilirdi; rüzgâr, güneş ve enerji verimliliği krizden çıkmanın en iyi yolunu temsil ediyor.
Çoğu bölgede yenilenebilir enerji kaynaklarının payının artması fiyatların düşmesini sağlıyor. 2050’ye kadar Net Sıfır senaryosunu gerçekleştirmek için, temiz enerji yatırımlarının şu anda 1,3 trilyon ABD dolarından 2030’a kadar yaklaşık 4 trilyon ABD dolarına çıkması gerekiyor.
Doğal gaz talebindeki hızlı büyüme dönemi sona eriyor; özellikle Güney ve Güneydoğu Asya’da gelişmekte olan ekonomilerde gazın arkasındaki ivme yavaşladı ve gazın bir geçiş yakıtı olarak güvenilirliğine darbe vurdu.
Yakın vadede fiyatların yükselmesi, ısı pompalarının ve diğer verimlilik önlemlerinin daha hızlı yaygınlaşması, yenilenebilir enerji kaynaklarının daha fazla yaygınlaşması ve enerji sektöründe diğer esneklik seçeneklerinin daha hızlı benimsenmesi gaz kullanımını azaltıyor.
Raporda öne çıkan bulgulardan bir diğerine göre ise yeni fosil yakıt projeleri enerji krizini çözmeyecek. Bugün alınan yeni konvansiyonel petrol ve gaz sahası onayları bu acil ihtiyaçların karşılanmasına yardımcı olmayacak. Ayrıca, kömür kullanımındaki artışların geçici olması ve kriz azaldıkça yerini yenilenebilir enerji kaynaklarına bırakması bekleniyor.
IEA İcra Direktörü Fatih Birol, “Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonucunda enerji piyasaları ve politikaları sadece şu an için değil, önümüzdeki on yıllar için de değişti” dedi. “Bugünkü politika ayarlarıyla bile, enerji dünyası gözlerimizin önünde dramatik bir şekilde değişiyor. Dünyanın dört bir yanındaki hükümetlerin tepkileri, bunu daha temiz, daha uygun fiyatlı ve daha güvenli bir enerji sistemine doğru tarihi ve kesin bir dönüm noktası haline getirmeyi vaat ediyor.” dedi.
Dr. Birol, “Temiz enerji için çevresel argümanların güçlendirilmesine gerek yoktu, ancak maliyet açısından rekabetçi ve uygun fiyatlı temiz teknolojiler lehine ekonomik argümanlar artık daha güçlü – ve enerji güvenliği de öyle. Bugün ekonomi, iklim ve güvenlik önceliklerinin aynı hizaya getirilmesi, dünya insanları ve gezegen için daha iyi bir sonuca doğru ilerlemeye başladı bile” açıklamasında bulunarak sözlerini şöyle sürdürdü: “Özellikle enerji ve iklim konusundaki jeopolitik kırılmaların daha da görünür hale geldiği bir dönemde, herkesi bu sürece dahil etmek elzemdir. Bu da geniş bir ülke koalisyonunun yeni enerji ekonomisinde pay sahibi olmasını sağlamak için çabaların iki katına çıkarılması anlamına geliyor. Daha güvenli ve sürdürülebilir bir enerji sistemine giden yolculuk pürüzsüz bir yolculuk olmayabilir. Ancak bugün yaşanan kriz, neden ilerlememiz gerektiğini çok net bir şekilde ortaya koyuyor.”
Raporla ilgili görüşlerde gaz ekonomiler için çıkış yolu olmadığına dikkat çekildi. Raporla ilgili görüşler ise şöyle:
Avrupa İklim Vakfı CEO’su Laurence Tubiana gazı çıkmaz sokak olarak tanımlarken, “Temiz enerji yatırımlarının 2030’a kadar üç katına çıkması gerekiyor ve gaz çıkmaz sokaktır. Avrupa’daki mevcut enerji krizi gazın tehlikelerini açıkça ortaya koyuyor: yüksek fiyat, dalgalanma, jeopolitik bağımlılık. Fosil yakıt bağımlılığımızdan uzaklaşmayı hızlandırmamız gerekiyor.” dedi.
Power Shift Africa Kurucusu ve Direktörü Mohammed Adow, “IEA’nın COP27 öncesinde yayınladığı rapor tam zamanında geldi. Kanıtlar açık: gaz ekonomiler için yıkıcı bir yol sunuyor. Rüzgâr, güneş ve diğer temiz yenilenebilir enerjilerin bolluğuyla Afrika, sürdürülebilir enerji geçiş eğrisinde dünyaya liderlik edebilir ve enerji egemenliği ve güvenliğine giden kendi yolunu çizebilir. COP27’de Afrikalı liderler kıtanın yenilenebilir enerjisine yönelik yatırımların önünü açmak için çaba göstermelidir. COP27, Afrika’yı kasvetli bir fosil yakıt geleceğine kilitlemek için kullanılmaması gereken çok önemli bir andır.” açıklamasını yaptı.
Ember Küresel Program Lideri Dave Jones, “Temiz enerji yatırımları sonuç veriyor – CO2 emisyonlarında zirve noktasına ulaşma yolunda ilerlemesinin nedeni de bu. Kömür ve petrolde yakın olduğumuzu biliyoruz, ancak bu yıl ilk kez gaz için de zirveye yaklaştığımızı açıkça görüyoruz. Ancak bu sadece ilk adım. Büyük emisyon kesintilerine ihtiyacımız var, durağanlığa değil. IEA, politikaların 2030 yılına kadar CO2’de yüzde 38’lik bir kesinti gerekirken yüzde 1’lik bir kesinti sağlayacağını gösteriyor. Enerji krizi iklim krizini gölgede bıraktı ama neyse ki her ikisinin de cevabı aynı: temiz enerji yatırımlarında devasa bir artış. Umarım bu çifte teşvik, hükümetleri daha cesur olmaya ikna eder. Enerji dönüşümünün ölçeği çok büyük ve hükümetlerin bu zorluğun üstesinden gelmeleri gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
Destination Zero İcra Direktörü Catherine Abreu, “Fosil yakıt endüstrisi, iklim değişikliğinin gidişatını değiştirmek için çok değerli bir fırsatı daha elimizden almaya hazırlanıyor. IEA’nın bugünkü raporu son derece açık: enerji güvenliğine giden yol yenilenebilir enerji kaynakları ve verimlilikten geçiyor. Yine de ABD, Norveç ve Kanada gibi büyük üreticiler, Avrupa’nın kısa vadeli enerji sıkıntısından yıllar sonra devreye girecek yeni gaz projeleri inşa etmeye devam ediyor. Afrika ve Latin Amerika’da gaz rezervlerine sahip ülkelere, gazın ve paranın çoğu ihraç edilecek olsa bile, fosil gaz gelişiminin refah ve enerjiye erişim anlamına geldiği yalanı satılıyor. COP27’de, liderlerin gaz için çılgınca koşuşturmaya son vermesine ve geleceğimize güç verecek temiz enerjiyi inşa etmek için çalışmaya başlamasına ihtiyacımız var.” diye konuştu.
Maria Pastukhova, Kıdemli Politika Danışmanı, E3G: “2022 WEO, fosil yakıtların küresel ekonomideki rolünde tarihi bir değişime işaret ediyor; zira devam eden çoklu kriz, gazın küresel geçiş yollarında oynayabileceği rolü küçültüyor ve petrolün zirveye ulaşmasını hızlandırıyor.” dedi.