Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), 2023 Dünya Yatırım Raporu’nda yenilenebilir enerjiye uluslararası yatırımın 2015 Paris Anlaşması’ndan bu yana neredeyse üç katına çıktığını, ancak artışın gelişmiş ülkelerde odaklandığını söyledi.
Rapor, gelişmekte olan ülkelerin yıllık yaklaşık 1,7 trilyon dolarlık yenilenebilir enerji yatırımlarına ihtiyaç duyduğunu tahmin ediyor. Rapora göre, geçtiğimiz yıl temiz enerjiye 544 milyar dolar değerinde doğrudan yabancı yatırım çekildi.
Rapor, gelişmekte olan ülkelerin sürdürülebilir enerji sistemleri inşa etmede yatırımları çekmesini sağlamak için finansman mekanizmalarından yatırım politikalarına kadar uzanan öncelikli eylemleri belirleyen kompakt bir düzenleme öneriyor.
Finansman konusunda, rapor gelişmekte olan ülkelerde enerji geçiş yatırımlarının riskinin krediler, garantiler, sigorta araçları ve hem kamu sektörünün -kamu özel sektör ortaklıkları ve karma finansman yoluyla- hem de çok taraflı kalkınma bankalarının özkaynak katılımı yoluyla azaltılması çağrısında bulunuyor.
Rapor ayrıca, uluslararası yatırımcılar, kamu sektörü ve çok taraflı finans kurumları arasındaki ortaklıkların, gelişmekte olan ülkelerde temiz enerji yatırımı için sermaye maliyetini önemli ölçüde azaltabileceğini belirtiyor.
UNCTAD ayrıca gelişmekte olan ülkelere temiz enerji geçişi için gerekli yatırımları yapmaları ve ülke risk derecelendirmelerini düşürerek uluslararası özel yatırımı çekmelerine yardımcı olmak için mali alan sağlamak için borç hafifletilmesi ihtiyacını vurguluyor.
Rapor, uluslararası proje finansmanı anlaşmalarının düşmesi nedeniyle yenilenebilir enerjiye yapılan yatırım büyümesinin 2022’de yavaşladığını gösteriyor.
Yenilenebilir enerjiye yapılan toplam uluslararası yatırım 2015’ten bu yana neredeyse üç kat artmasına rağmen, gelişmekte olan ülkelerde büyüme oranı GSYİH büyümesini yalnızca marjinal olarak aştı.
Rapor ayrıca, ilk 100 çok uluslu şirket arasında yer alan enerji şirketlerinin yılda yaklaşık 15 milyar dolarlık bir oranda fosil yakıt varlıklarını elden çıkardığını ortaya koyuyor.
Ancak temel bir endişe, çoğunlukla özel sermaye fonlarını içeren özel (borsa dışı) alıcıların genellikle daha düşük emisyon azaltma hedeflerine sahip olmaları veya hiç emisyon azaltma hedefleri olmaması ve daha zayıf iklim raporlama standartları olmasıdır. Rapora göre bu, iklimle uyumlu yeni bir anlaşma modeli gerektiriyor.
UNCTAD Genel Sekreteri Rebeca Grynspan yaptığı açıklamada, “Gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir enerji sistemlerine yapılan yatırımlarda önemli bir artış, dünyanın 2030 yılına kadar iklim hedeflerine ulaşması için çok önemlidir.” dedi.
