Climate Action Tracker, karbondan arındırılmış bir dünyaya yönelik küresel ve ülke düzeyindeki ilerlemenin izlenmesine yardımcı olmak amacıyla, fosil gazı, kömür ve yenilenebilir enerjinin enerji sektöründeki payları için küresel ve ülkeye özgü 1,5˚C uyumlu ölçütler oluşturdu. Avustralya, Brezilya, Şili, Çin, EU27, Almanya, Hindistan, Endonezya, Japonya, Meksika, Fas, Türkiye, Güney Afrika, Birleşik Arap Emirlikleri, İngiltere ve ABD’nin aralarında olduğu 16 ülke için kriterler oluşturdu ve ardından ülkelerin bunlara karşı nasıl performans gösterdiğine baktı.
Analize göre, ABD ve Birleşik Krallık’ın 2035 enerji sektörü karbondan arındırma hedefleri, o zamana kadar ihtiyaç duyulan fosil gazının kademeli olarak ortadan kaldırılmasıyla aynı doğrultuda, ancak her ikisinin de bu hedeflere ulaşmak için daha fazlasını yapması gerekiyor.
Birleşik Krallık, 1,5°C ile uyumlu bir zaman çizelgesine göre 2024 yılına kadar kömürden vazgeçme yolunda ilerliyor; AB, Almanya, Şili ve Güney Afrika doğru yönde ilerliyor. Brezilya, Bolsonaro dönemi mevzuatını yürürlükten kaldırırsa doğru yolda ilerleyebilir.
Almanya ve Şili yenilenebilir enerji dağıtımı açısından diğerlerinin önünde yer alıyor. Sektör başka yerlerde (Çin, Hindistan) hızla büyüse de, ihtiyaç duyulan fosil yakıtların aşamalı olarak ortadan kaldırılması hızına yetecek kadar hızlı değil.
Hindistan ve Çin’in şu anda 1,5°C uyumlu fosil gazı seviyeleri var, ancak her ikisinin de uzun vadeli aşamalı olarak çıkış stratejilerini geliştirmeleri gerekiyor.
Türkiye’de kömüre olan yatırım ilgisi azalıyor
Türkiye’ye ilişkin değerlendirmelerin de yer aldığı analizde, Türkiye’nin elektriğinde fosil yakıtların hâkim olduğuna dikkat çekilerek, teknoloji bağımlılığını önlemek için yenilenebilir enerji üretimini daha da artırmak ve çeşitlendirmek için çalışmalar yapılması gerektiği belirtildi. Artan finansal riskler ve kırılganlıklar nedeniyle kömürün daha sorgulanabilir hale geldiğini belirten analiz, kömür enerjisine olan yatırım ilgisinin azaldığını kaydetti.1,5°C’ye uyumlu olabilmek için hükümetin acilen kömürden çıkışa geçme kararı alması gerekliliği söylenirken, “Türkiye’nin 2030 yılına kadar fosil gaz üretimini önemli ölçüde azaltması ve acilen hem kömürden hem de fosil gazdan çıkış için bir plan geliştirmesi gerekiyor. Türkiye, on yılı aşkın bir süredir yenilenebilir enerji üretimini artırıyor ve şu anda elektriğinin yüzde 40’ından fazlasını hidro ve rüzgâr başta olmak üzere çeşitli kaynaklardan üretiyor. Ancak Türkiye’nin 2030 yılına kadar yenilenebilir elektrik üretiminde yüzde 47,3’lük paya ulaşma hedefi hâlâ hedefin çok uzağında” açıklaması yer aldı.
Climate Action Tracker hala endişelenecek çok şey olduğuna dikkat çekerek, analiz edilen hiçbir ülkenin açık bir fosil gazını aşamalı olarak durdurma planı olmadığını vurguladı.
Climate Action Tracker ortak kuruluşu Climate Analytics ve raporun baş yazarı Neil Grant, “Bu ay G20, küresel bir yenilenebilir enerji hedefi üzerinde anlaşmaya vardı. Ulusal düzeyde haritalandırılan yenilenebilir enerjiye yönelik küresel referansımız, rüzgâr ve güneş enerjisinin genişlemesine yönelik gerçek fırsatları vurguluyor. Ancak hükümetler hala bahislerini koruyor ve fosil yakıt aşamasını erteliyor gibi görünüyor.” Dedi.
Climate Action Tracker, gelişmekte olan dünyanın aşamalı olarak çıkış tarihlerini karşılamasının anahtarının finans olduğunu ekledi.
Climate Action Tracker, ortak kuruluşu NewClimate Institute’den Hanna Fekete, “Bir avuç ‘sadece enerji geçişi ortaklığı veya JETP’ olumlu olsa da bunlar yeterli değil. Günümüzde büyük ölçüde kömür enerjisine bağımlı olan Fas gibi ülkeler, büyük bir yenilenebilir enerji potansiyeline sahip, ancak bunun kilidini açmak için uluslararası destek gerekiyor.” açıklaması yaptı.
