Küresel GSYH’nin yaklaşık yüzde 85’ini oluşturuyor ve küresel emisyonların yaklaşık dörtte üçünden sorumlu olan G20 ülkeleri Eylül 2023’te Yeni Delhi’de düzenlenen G20 Zirvesi’nde ülkeler fosil yakıtları aşamalı olarak terk etme taahhüdünde bulunma konusunda ilerleme kaydedememişti. Raporun yazarları COP28’in hemen öncesinde BM Genel Sekreteri António Guterres’in sözlerini hatırlatıyor: “Dünya fosil yakıtları adil ve hakkaniyetli bir şekilde aşamalı olarak terk etmeli; petrol, kömür ve gazı ait oldukları yerde bırakmalı ve adil bir geçiş için yenilenebilir enerji yatırımlarını büyük ölçüde artımalıdır”.
Rapor, buna göre G20 üyeleri için gerekli olan dönüşümü değerlendiriyor ve her ülke için acil öneriler belirliyor. Petrol ve gaz üretiminde ABD’nin başı çektiğini belirten raporda Türkiye ile ilgili şu bilgiler yer alıyor:
- Türkiye’nin Avrupa için bir gaz merkezi olma politikası ve olası yeni fosil yakıt yatırımları Türkiye’yi yıllarca fosil yakıt ekonomisine ve karbon tuzağına hapsedecektir.
Türkiye ayrıca Karadeniz’de ve Türkiye’nin güneydoğusunda gaz ve petrol aramalarını artırmaya çalışıyor. Bu yatırımlar Türkiye’nin fosil yakıt ithalatını azaltmayı ve cari açığını düşürmeyi amaçlasa da, her yeni fosil yakıt gelişimi fosil yakıt temelli bir ekonomiyi güçlendirecek ve yenilenebilir enerjinin gelişimini engelleyecektir. Türkiye fosil yakıt arama ve taşımacılığına yapılacak bu yeni yatırımları engelleyebilir.
- Türkiye’de, sadece 2022 yılında 200 milyon ABD doları tutan fosil yakıt teşvikleri, yenilenebilir enerji yatırımlarını yavaşlatıyor.
Türkiye gaz fiyatlarını büyük ölçüde sübvanse etmekte ve yeni petrol ve gaz yatırımlarını destekliyor. Türkiye kömür, petrol ve gaz için GSYH’sinin yüzde 0,2’sine eşdeğer devlet desteği sağlıyor. Kapasite Mekanizması sisteminin 2018 yılında yürürlüğe girmesinin ardından Türkiye, mevcut kömür ve gaz santrallerine yapılan kapasite ödemelerini artırdı. 2022 yılında 44 santrale 200 milyon ABD doları tutarında sübvansiyon sağladı.
Türkiye’nin fosil yakıt santrallerini sübvanse etmeyi bırakarak, devlet desteğini yeni yenilenebilir enerji yatırımlarına kaydırabilir. Türkiye’nin ayrıca fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırmak için karbon üzerine adil bir fiyat koyması gerekiyor.
- Türkiye, Metan Taahhüdünü (Methane Pledge) imzalamayan az sayıdaki G20 ülkesinden biridir.
Türkiye bu taahhüdü imzalayarak, boru hatları ile kömür madenlerinden kaynaklanan metan emisyonlarını azaltmaya yönelik politikalar ve uluslararası işbirlikleri geliştirebilir.
