Finansal düşünce kuruluşu Carbon Tracker tarafından yayımlanan “Yarım trilyon dolar nasıl harcanır: Ucuzlayan yenilenebilir enerjinin kömür yatırımları bakımından ekonomik sonuçları” başlıklı raporda, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretmenin kömür santrallerine kıyasla daha ucuz hale geldiği belirtildi.
Kömür santralleri daha maliyetli elektrik üretiyor
Kömür yatırımcılarının en az 600 milyar doları boşa harcama riskiyle karşı karşıya olduğu belirtilen rapor, dünya genelindeki kömürlü termik santrallerin yüzde 60’ından fazlasının, yeni kurulan yenilenebilir enerji santrallerine kıyasla daha yüksek maliyetli elektrik ürettiğini ortaya koyuyor.
Araştırmaya göre, en geç 2030 yılına kadar tüm piyasalarda yeni rüzgâr veya güneş enerjisi santrali kurmak, kömür santrallerini işletmeye devam etmekten daha ucuz hale gelecek.
Carbon Tracker’in Enerji ve İşletmeler Bölümü Eşbaşkanı ve raporun yazarlarından Matt Gray, “Tüm dünyada yenilenebilir enerji kaynakları kömür karşısında rekabet üstünlüğü elde ediyor ve planlama aşamasındaki kömür yatırımları atıl varlıklar haline gelerek bizi on yıllar boyunca yüksek maliyetli kömürden elektrik üretimine mahkûm bırakma riski taşıyor.” dedi.
Piyasanın düşük karbonlu enerji dönüşümünü yönlendiğini belirten Gray, “Ancak hükümetler oralı değil. Hükümetlerin yeni kömür projelerini bir an önce iptal etmeleri ve mevcut kömür santrallerini giderek artan bir hızla devre dışı bırakmaları ekonomik açıdan en mantıklı adım olacaktır.” ifadelerini kullandı.
“2040’a kadar her gün bir kömür santrali devreden çıkarılmalı”
Küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlandırmak için küresel düzeyde elektrik üretimindeki kömür kullanımının 2010 yılından 2030’a kadar yüzde 80 oranında azaltılması gerekiyor. Bu durum, 2040’a kadar her gün bir kömür santralinin hizmetten çekilmesi anlamına geliyor.
Dünya genelinde, 499 GW’lık yeni kömür kapasitesinin planlama veya inşaat aşamasında olduğunu ifade eden Carbon Tracker’a göre,
“Bu projelerin toplam maliyeti 638 milyar dolar tutarında. Ancak, kömür santrallerine yapılan yatırımların geri dönüş süreleri genellikle 15-20 yıl arasında değişiyor. Bu nedenle hükümetler ve yatırımcılar bu santrallerin geri dönüşünü hiçbir zaman alamayabilir.”
Türkiye’de 2023’te tüm termik santralleri işletmek daha maliyetli hale gelecek
Dünya genelinde işletmede, inşaat veya planlama aşamasındaki kömürlü termik santrallerin yüzde 95’inin ekonomik profilinin değerlendirildiği rapora göre, Türkiye’de planlanan veya inşaat aşamasındaki 33 GW’lık kömürlü termik santral kapasitesinin toplam maliyeti 64 milyar dolar.
Türkiye’de 19 GW olan mevcut kömürlü termik santral kapasitesinin yüzde 16’sını işletmenin, yeni yenilenebilir enerji santrali kurmaktan daha maliyetli hale geldiği ifade edilen araştırmada,
“2023’te Türkiye’deki tüm kömürlü termik santraller için geçerli olmak üzere, herhangi bir kömürlü termik santrali işletmek yeni bir güneş enerjisi santrali kurmaktan daha maliyetli olacak.” ifadelerine yer veriliyor.
Rapora göre, diğer ülkelerin verileri ise şu şekilde:
İnşaat aşamasında 100 GW ve planlanan 106 GW kömürlü termik santral projesinin bulunduğu Çin‘de risk altındaki tutar 158 milyar dolar. Çin’deki mevcut kömürlü termik santral kapasitesi 982 GW ve bu kapasitenin yüzde 71’ini işletmek yeni yenilenebilir enerji kapasitesi kurmaktan daha maliyetli.
İnşaat aşamasında 37 GW ve planlama aşamasında 29 GW kömürlü termik santral projesinin bulunduğu Hindistan’da risk altındaki tutar 80 milyar dolar. Hindistan’daki mevcut kömür kapasitesi 222 GW ve bunun yarısı yeni yenilenebilir enerjiden daha maliyetli.
AB’de ise ağırlıklı olarak Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ndeki 7,6 GW’lık yeni kömür gücü dolayısıyla 16 milyar dolar risk altında. AB’nin toplam 149 GW’lık işletmedeki kömürlü termik santral kapasitesinin yüzde 96’sı yeni kurulacak yenilenebilirden daha maliyetli.
ABD 254 GW’lık kömürlü termik santral kapasitesine sahip ve bunun yüzde 47’si yeni yenilenebilir enerjiden daha maliyetli. ABD’de planlanan yeni kömürlü termik santral bulunmuyor.
Güneydoğu Asya’da planlama veya inşaat aşamasında olan 78 GW’lık kömürlü termik santral kapasitesinin maliyeti 124 milyar dolar. Ancak 2030 yılına kadar yeni yenilenebilir enerji kapasitesi kurmak, mevcut kömür santrallerini işletmekten daha ucuz hale gelecek.
