Avrupa Birliği (AB) Komisyonu koronavirüsün neden olduğu ekonomik krizle mücadele kapsamında “Yeni Nesil AB” adını verdiği 750 milyar Avroluk iyileştirme stratejisini hazırladı.
Komisyon ayrıca, Avrupa’nın iyileşme ve ilerlemesi için hazırladığı 2020 Çalışma Programı’nı da paylaştı.
Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen tarafından 27 Mayıs tarihinde açıklanan ve 2021-2027 bütçe dönemi içinde uygulanması önerilen planın, AB Konseyi tarafından kabul edilmesi gerekiyor. Komisyona göre bu iyileşmenin tüm üye devletler için sürdürülebilir, eşit, kapsayıcı ve adil olması gerekiyor.
Yeşil dönüşümü ekonomik toparlanmanın ana itici gücü olarak kabul eden stratejiye göre, bu dönüşüm Avrupa’nın gelecekteki büyüme ve refahının anahtarı olarak gösteriliyor.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “İyileşme planı yalnızca toparlanmayı desteklemekle kalmayıp geleceğimize de yatırım yaparak karşılaştığımız mücadeleyi bir fırsata dönüştürüyor. Avrupa Yeşil Düzeni ve dijitalleşme; yeni iş imkânları ve büyümeyi destekleyecek, toplumlarımızın ve çevremizin dayanıklılığını artıracak.” açıklamasında bulundu.
Yeşil ve dijital dönüşüme destek
Yeşil ve dijital dönüşüm ile ulusal ekonomilerin esnekliğini sağlayacak yatırım ve reformlara destek verecek olan Komisyon; 310 milyar Avro’su hibe, 250 milyar Avro’su kredi olmak üzere toplamda 560 milyar Avro tutarında finansal destek sağlayacak.
Tüm üye ülkelere sağlanacak destek, krizden en çok etkilenen ve esneklik ihtiyacının en fazla olduğu bölgelere yoğunlaşacak.
Krizin sosyo-ekonomik etkileri ile mücadele için REACT-EU kapsamında genç işsizliği ve üye devletlerin refahını da içeren 55 milyon Avro’luk bir bütçe tahsis edilecek.
Adil Dönüşüm Fonu güçlendirilecek
Komisyon ayrıca üye devletlerin sıfır karbon ekonomisine geçişini hızlandırmak için Adil Dönüşüm Fonu’nu 40 milyar Avro’ya kadar güçlendirme önerisinde bulundu.
Avrupa Yeşil Düzeni’ne uygun gerekli yapısal değişiklikleri yapmak, yeni biyolojik çeşitlilik ve Tarladan Sofraya stratejileri doğrultusundaki hedeflere ulaşılması için Avrupa Kırsal Kalkınma Fonu için 15 milyar Avro’luk bir destek sağlanacak.
“Yeni Nesil AB” ek finansmanın, AB programları aracılığıyla kanalize edilmesi ve 2028 ile 2058 yılları arasını kapsayacak uzun bir vadede geri ödenmesi öngörülüyor.
Ayrıca AB Komisyonu, en acil ihtiyaçları en kısa sürede karşılayabilmek için, 2020 yılı içerisinde 2014-2020 dönemini kapsayan mali çerçeve planında değişiklik yaparak, 11,5 milyar Avro’luk ek finansmanı mevcut bütçeden sağlamayı hedefliyor.
Doğaya saygılı ve dijitalleşmeyi içeren bir dönüşüme odaklanan planın, sıfır karbonlu ekonomiye geçilmesini sağlayacak finansmanı sunması bekleniyor.
AB’nin toparlanma stratejisinde Avrupa Yeşil Düzeni’nin yeri ne olacak?
Komisyonun toparlanma stratejisi için önem verdiği Avrupa Yeşil Düzeni’nde öne çıkan başlıklar şu şekilde:
- Binaların ve altyapıların yenilendiği döngüsel bir ekonomi,
- Özellikle rüzgâr, güneş enerjisi olmak üzere yenilenebilir enerji projelerinin yaygınlaştırılması ve Avrupa’da temiz bir hidrojen ekonomisinin başlatılması,
- Elektrikli araçlar için bir milyon şarj noktasının kurulması. Demir yolu seyahati de dâhil olmak üzere daha temiz ulaşım ve lojistik,
- Adil Dönüşüm Fonu’nun güçlendirilmesi ve işletmelere yeni ekonomik fırsatlar yaratılmasına yardımcı olunması.
Komisyon’un açıklamasından önce neler yaşandı?
Komisyon, planını açıklamadan önceki son birkaç haftada, Avrupa’daki hükümetlerin, iş dünyasının ve toplumun yeşil bir ekonomik toparlanma talep ettiğini gösteren çok sayıda gelişme de yaşandı.
Son dönemde yaşanan bu gelişmelerin ve açıklamaların bazıları şunlardı:
- AB liderlerinin tamamı, COVID-19 krizine verilecek cevabın yeşil dönüşüm temelinde şekillenmesi gerektiğine ilişkin bir açıklama üzerinde anlaşmaya vardı.
- 19 AB hükümeti, AB Yeşil Düzeni’nin AB’nin toparlanma planlarının merkezinde olması talebiyle yapılan çağrıyı imzaladı. Bunun yanı sıra, birliğin en büyük iki ekonomisi olan Almanya ve Fransa, tüm sektörler için “yeşil toparlanma yol haritası” hazırlanması talebinde bulundu.
- 1,6 milyondan fazla insan, Avrupa’da cesur ve yeşil bir toparlanma talebiyle bazı dilekçelerin (Avaaz, WeMove, SumOfU’lar) imzacısı oldu.
- 1 Temmuz’da AB dönem başkanlığını devralmaya hazırlanan Almanya Başbakanı Angela Merkel, Almanya’nın başkanlığındaki dönemde iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik faaliyetlerin önemli rol oynayacağını belirtti. Yeşil Düzen ve sürdürülebilir toparlanma konuları, Almanya’nın başkanlığı süresince öncelikleri olarak kabul edildi.
- Avrupa Parlamentosu, Komisyon’un duyuracağı COVID-19 ekonomik toparlanma teklifinin, Avrupa Yeşil Düzeni ve Paris Anlaşması hedefleriyle uyumlaştırılması talebini kabul eden bir karar yayınladı.
- 180 politikacı, sivil toplum kuruluşu, sendika, özel sektör temsilcisi ve düşünce kuruluşundan oluşan bir grup, iklim değişikliğini toparlanma planının merkezine koyma talebiyle ‘Yeşil Ekonomik Toparlanma İttifakını’ kurdu.
- Küresel ölçekte, 40 milyondan fazla sağlık profesyonelini temsil eden kuruluş, trilyonlarca dolar değerinde finansal varlığın yönetimini yapan yatırımcı grupları ve iş dünyasının 150’den fazla lideri yeşil ekonomik toparlanma talebiyle bir araya geldi. Aynı zamanda Dünya Sağlık Örgütü “sağlıklı ve yeşil toparlanma” konusunu dile getirdi.
