Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretiminin artması ile birlikte uluslararası raporlama ve iletişim faaliyetlerinde kullanılan sertifikalara ve bu sertifikalara ek değer katan eko-etiketlemeye olan ilgi artmaya başladı.
EKOenerji etiketini taşıyan yeşil sertifikalar, satılan enerjinin sürdürülebilirliğini garantiliyor. EKOenerji ayrıca, enerji kıtlığı ile savaşan projelere finansman sağlıyor.
Menşe Garantisi (GO) ve Uluslararası Yenilenebilir Elektrik Sertifikaları (I-REC) gibi sertifikalara ek değer katan eko-etiketlemeyi ve yeşil sertifikaları, EKOenerji’nin İrtibat Koordinatörü Merve Güngör ile konuştuk.
EKOenerji İrtibat Koordinatörü Merve Güngör
Öncelikle yeşil elektrik sertifikalarının tanımı ile başlamak isterim. Nedir bu sertifikalar?
Yeşil/yenilenebilir elektrik sertifikaları, satın alınan elektrikle ilgili tüketicinin bilgilendirilmesini sağlar. Farklı bir sektörden örnek verecek olursam; portakal suyu, kağıt vb. ürünlerin imalatında kullanılan ham maddeler karışıktır. Yani işleme giren portakallara baktığımızda, hangisinin fair trade (adil ticaret) olduğunu gözle göremeyiz. Şebekeden gelen elektrik de farklı kaynaklardan gelen bir karışımdır.
Standardize edilmiş sertifikalar Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde REC, Avrupa Birliği(AB)’nde GO, AB dışı pek çok ülkede I-REC) elektriğin kaynağını belgeler ve eko-etiketler de bu belgelere eklenen kalite sembolü görevini görür.
Tüketici, bu sayede seçtiği elektrik ürününün “kimliğinden” ve “niteliklerinden” haberdar olur. Avrupa’da kullanılan belgenin adının “Menşe Garantisi” (Guarantee of Origin) olmasının sebebi de budur. Bu sertifikalar enerjinin kaynağı hakkında doğru bilgiyi sunar. Türkiye’de kullanılan I-REC sertifikaları da aynı şekilde yenilenebilir elektriğin kaynağını kanıtlar.
EKOenerji eko-etiketi bu sertifikalara ne katıyor?
EKOenerji eko-etiketi kar amacı gütmeyen ve çevreyi korumaya odaklanan bir eko-etiket olduğundan, sertifikalarla yenilenebilirliği kanıtlanmış enerjinin, sürdürülebilir olduğunu garantiliyor.
Sürdürülebilirlikten kastımız, kurulumların çevreye zarar vermemesi, rüzgâr türbinlerinin kuş göç yolları üzerinde olmaması, hidroelektrik santrallerinin balık göçüne engel olmaması, güneş santrallerinin korunma altındaki doğa alanları üzerinde olmaması ve benzeri sürdürülebilirlik kriterleri. Ayrıca, tüketiciler EKOenerji logosunu ürünleri üzerinde kullanarak, bu hassasiyetlerini duyurma fırsatı yakalamış oluyor.
Üretici ve tüketicilerin yenilenebilir elektrik sertifikalarını kullanma sebepleri neler?
Bu sertifikalar, üreticinin ürettiği temiz enerjinin yenilenebilirliğini kanıtlaması ve tüketiciye çifte sayımdan kaçınıldığının garantisini verebilmesi için gereklidir.
Örneğin, kaynağını bildiğimiz 10 MWh’lık yenilenebilir elektrik kullandığımızı farz edelim. Şu anki piyasaya göre, bizim ücretini ödeyerek satın aldığımız bu elektriğin “yeşil” oluşunu başka bir firmanın iletişim faaliyetlerinde kullanmaması gerekir. Kullanırlarsa, hem A hem de B firmasının aynı üretim üzerinden yenilenebilirlik iddiasında bulunduğu bir durum oluşur.
Kısacası sertifika sistemi, kayıtların ayrılmasını ve talep edilmesini kolaylaştıran bir veri tabanı üzerinden işliyor. Sertifikasyon sistemlerinin standardize edilmesiyse, çok uluslu şirketlerin sürdürülebilirlik faaliyetlerini farklı ülke ve bölgelerde standardize etmesini mümkün kılıyor.
“Yeşil (yenilenebilir) elektrik sertifikaları ile üretilen enerjinin yenilenebilirliğini kanıtlıyor ve bu sayede tüketicilerin sürdürülebilirlik faaliyetlerine katkı sağlamış oluyorsunuz. EKOenerji etiketiyse bunu bir sonraki seviyeye taşıyor.”
Yeşil Elektrik Sertifikaları nasıl alınır?
Tüketicilerin bu sertifikaları almak için sertifikaları satan bir firmaya gitmesi ve istedikleri yenilenebilir enerji türünde, MWh üzerinden tüketim miktarı kadar sayıda sertifikayı alması yeterlidir.
Eğer üreticinin sertifikayı almasından bahsediyorsak, Türkiye’de bunu yapmanın yolu I-REC veri tabanına belli bir ücret ödeyerek kayıt yaptırılması ve üretime dair bilgilerin düzenli olarak bu veri tabanına girilmesidir. Türkiye’den şu anda 12 santral I-REC veri tabanına kayıtlıdır.
EKOenerji etiketli yenilenebilir elektrik nasıl alınır?
EKOenerji etiketi (elektrik, gaz ve ısı alanları için) şu anda 30’dan fazla ülkede alınabiliyor. Biz bir Sivil Toplum Kuruluşu olarak herhangi bir ürün satmıyoruz. Lisanslı EKOenerji satıcıları (elektrik tedarikçileri, sürdürülebilirlik hizmetleri sunan ve sertifika ticareti yapan şirketler vb.) EKOenerji lisans anlaşmasını imzalayarak eko-etiketimizi taşıyan sertifikaları satabiliyorlar. Piyasanın liberalleştiği ülkelerde elektrik tedarikçilerinin haneler için de EKOenerji etiketli elektrik kontratı yapması mümkün. Sera Gazı Protokolü (Greenhouse Gas Protocol), yeşil binalar için LEED Standardı ve raporlama kuruluşu CDP gibi uluslararası kuruluşlar EKOenerji eko-etiketini daha sürdürülebilir olmak isteyen tüketiciler için iyi bir çözüm olarak gösteriyor.
Teşekkürler.