Aralarında Greenpeace, Stamp Out Poverty, Power Shift Africa ve Christian Aid’in de bulunduğu dünya çapında 100’den fazla iklim kuruluşu tarafından desteklen ‘İklim Hasarları Vergisi’ raporu, OECD ülkelerinin , özellikle de G7 üyelerinin, yurt içi kömür, petrol ve gaz çıkarımı sırasında gömülü karbon emisyonları başına bir ücret getirilmesine öncülük etmelerini öneriyor.
Raporda, gelirlerin büyük bir kısmının (yüzde 80) gelişmekte olan ülkelere iklim kayıpları ve zararlarına yanıtlarında yardımcı olmak amacıyla yeni kurulan Kayıp ve Hasar Fonu’na aktarılacağı öne sürülüyor. Ancak, 2030 yılına kadar 180 milyar dolara denk gelen yüzde 20’lik oran, verginin uygulandığı ülkelerde iklim değişikliğine uğrayan toplulukları desteklemek için ‘yurtiçi temettü’ olarak ayrılabilir. Vergi, fosil yakıt şirketlerinin faaliyet gösterdikleri eyaletlerde zaten ödemek zorunda oldukları imtiyaz ödemeleri veya benzeri mevcut sistemler kapsamında kolayca yönetilebilir.
Kayıp ve Hasar Fonu, Dubai’deki COP28’de dünya liderleri tarafından faaliyete geçirildi, ancak şu ana kadar taahhüt edilen 700 milyon doların, gelişmekte olan ülkelerin her yıl küresel ısınma nedeniyle karşı karşıya kaldığı geri dönüşü olmayan ekonomik ve ekonomik olmayan kayıpların yüzde 0,2’sinden daha azına eşit olduğu tahmin ediliyor. Küresel emisyonların önemli bir kısmı, kârları hızla artarken bile, yoğunlaşan iklim etkilerinin hızla artan maliyetlerini ödemekten kaçınan az sayıdaki fosil yakıt üreticisine atfedilebilir. R
Rapora göre vergi, iklim krizinden en az sorumlu olan ülkelerin maliyetlerle başa çıkmalarına yardımcı olmak için çok ihtiyaç duyulan fonları yaratmanın yanı sıra, önerilen vergi oranının her yıl kademeli olarak artırılması yoluyla fosil yakıtların üretimini daha pahalı hale getirerek fosil yakıtların kademeli olarak kullanımdan kaldırılmasının hızlandırılmasına da yardımcı olacak. Aynı şekilde önerilen yurt içi temettü, gelişmiş ülkelerdeki işçilerin ve toplulukların da yenilenebilir enerjiye ve diğer yeşil altyapıya adil bir geçiş sağlamak için vergiden faydalanmalarını sağlayacaktır.
Raporda belirtildiği üzere, OECD ülkelerinde 2024 yılında ton başına 5 dolar gibi düşük bir başlangıç oranıyla ve her yıl ton başına 5 dolar artarak uygulamaya konulsaydı, vergi 2030 yılına kadar toplam 900 milyar dolara ulaşacaktı; bu da Kayıp ve Hasar Fonu için 720 milyar dolara ve 180 milyar dolar yurt içi temettü olarak verilecekti. Örnek vermek gerekirse, 2030 yılına kadar toplanan toplam meblağ, 2023 yılında Güney Afrika’da yarım milyondan fazla insanı 1300’den fazla kez yerinden eden Freddy Kasırgası’nın neden olduğu hasarın yeniden inşası ve onarımı için karşılanabilir.
Rapora göre, iklim zararları vergisi, yalnızca önemli sayıda uluslararası petrol ve gaz şirketinin bulunduğu G7 ülkelerinde uygulanmaya başlarsa, bu on yılın sonuna kadar Kayıp ve Hasar Fonu için 540 milyar dolar toplayabilir.
