Oil Change International tarafından hazırlanan rapora göre, ABD’nin bu alandaki liderlikten çekilmesine rağmen, dünya genelinde birçok ülke fosil yakıt finansmanından uzaklaşma taahhütlerini hayata geçiriyor.
Raporda, 2022 yılından bu yana fosil yakıt projelerine yönelik kamu finansmanının yüzde 36 oranında azaldığı ve 26 ülkenin fosil yakıt finansmanını durdurma taahhüdünde bulunduğu belirtiliyor. Ancak bu ülkelerden sadece 9’u bu taahhüdü somut politikalarla uygulamaya geçirmiş durumda.
Oil Change International’a göre ABD, 2021 yılında imzaladığı Clean Energy Transition Partnership (CETP – Temiz Enerji Dönüşüm Ortaklığı) anlaşmasına rağmen taahhütlerini yerine getirmeyen ülkeler arasında yer alıyor. Bu durum, ABD’nin kamu finansmanını hâlâ fosil yakıt projelerine yönlendirdiği anlamına geliyor. Raporda, ABD’nin CETP yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle uluslararası çabaların gerisinde kaldığı ve liderlik rolünü kaybettiği vurgulanıyor.
2023 yılında temiz enerjiye kamu destekli finansman ilk kez fosil yakıtların önüne geçerken, CETP ülkelerinin temiz enerji projelerine 13.3 milyar dolar destek sağladığı, bu rakamın fosil yakıt projelerine ayrılan 5.5 milyar doları iki katından fazla olduğu belirtiliyor.
Ancak CETP dışındaki ülkeler bu dönüşümde daha yavaş ilerliyor. Rapora göre, fosil yakıt projelerine verilen toplam kamu finansmanı hâlâ temiz enerjiye yöneltilen desteğin iki katı düzeyinde. Kanada, Japonya ve Güney Kore gibi ülkeler fosil yakıt finansmanında öne çıkan “geride kalanlar” arasında sıralanıyor.
Türkiye raporda doğrudan anılmasa da, fosil yakıt projelerine sağlanan kamu finansmanı ve uluslararası taahhütler bağlamında bu eğilim Türkiye için de önemli bir gösterge niteliği taşıyor. Temiz enerjiye geçiş sürecinde uluslararası iş birlikleri ve finansman kaynaklarının artması, ülkelerin bu alandaki politikalarını da etkileyebilir.
Oil Change International yetkilileri, yaklaşan G7 zirvesi öncesinde ABD’nin CETP yükümlülüklerini yerine getirerek temiz enerji finansmanında yeniden liderlik rolünü üstlenmesi gerektiğini vurguluyor. Aynı zamanda, tüm ülkelerin fosil yakıtlara kamu desteğini tamamen sonlandırmaları çağrısı yineleniyor.
