IEA’nın “Dünya Enerji Yatırımları 2025” raporu, enerji dönüşümünün hız kesmeden devam ettiğini ortaya koydu. Rapora göre, bu yıl yapılacak 3,3 trilyon dolarlık rekor yatırımın 2,2 trilyon doları temiz enerji teknolojilerine ayrılacak. Bu rakam, fosil yakıt yatırımlarının iki katına karşılık geliyor.
Yenilenebilir kaynaklar arasında ise güneş enerjisi başı çekiyor. 450 milyar dolarlık yatırımla en fazla sermaye çeken enerji kaynağı olan güneş, son beş yılda yatırım miktarını ikiye katladı. Nükleer enerji yatırımları da yükselişte; 2025’te 75 milyar doları bulması bekleniyor.
Şebeke yatırımları 400 milyar dolarla üretim yatırımlarının gerisinde kalsa da, IEA bu durumun elektrik arz güvenliği açısından kritik bir zayıflık oluşturduğunu vurguluyor. Elektrik altyapısına yönelik yatırımların hızla artırılması gerektiğine dikkat çekiliyor.
IEA’nın analizleri, fosil yakıt yatırımlarının gerilediği, elektrik temelli çözümlerin ise hızla öne çıktığı bir döneme girildiğini gösteriyor. 10 yıl önce fosil yakıtlara ayrılan sermaye, elektrik üretimi ve altyapısına yapılan yatırımdan yüzde 30 fazlayken, bu yıl tablo tersine döndü: Elektrik sektörü yatırımları, kömür, petrol ve doğalgaza yapılan harcamalardan yüzde 50 daha yüksek.
Çin, enerji yatırımlarında küresel liderliğini sürdürüyor. Küresel enerji harcamalarının yüzde 33’ünü tek başına gerçekleştiren Çin, yalnızca güneş ve rüzgâr değil, batarya, nükleer ve elektrikli araçlara da büyük ölçekli yatırımlar yapıyor. Çin’in enerji yatırımları, Avrupa Birliği’nin iki katına, ABD ve AB toplamına ise denk geliyor.
Temiz enerji yatırımlarındaki bu güçlü artışa karşın, Çin ve Hindistan başta olmak üzere bazı ülkelerde kömür yatırımları da artıyor. Çin’in 2024’te başlattığı yeni kömür santrali projeleri, 2015’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Bu yıl kömür yatırımlarında yüzde 4 artış bekleniyor. Öte yandan, petrol yatırımlarında COVID-19 pandemisinden bu yana ilk kez yüzde 6’lık bir düşüş öngörülüyor.
IEA Başkanı Fatih Birol, enerji güvenliği ve maliyet avantajlarının temiz enerji yatırımlarını hızlandırdığını belirterek, “Dünya enerji sistemi, fosilden elektriğe geçişte yeni bir eşiğe geldi. Temiz enerji artık kenarda bekleyen bir alternatif değil, küresel yatırım gündeminin merkezinde yer alıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
