Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), yeşil hidrojenin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için “Yeşil Hidrojen Açık Artırmaları: Tasarım Rehberi” başlıklı raporunu yayımladı. Raporda, yeşil hidrojenin karbon salımı yüksek sektörleri dönüştürmedeki kritik rolü ve bunun gerçekleştirilmesi için açık artırmaların stratejik bir politika aracı olarak kullanılması gerektiği vurgulanıyor.
IRENA’nın 1,5°C senaryosuna göre yeşil hidrojen, 2050’ye kadar karbon salımlarını yüzde 12 oranında azaltmada önemli bir rol oynayacak. Bunun yanı sıra enerji güvenliği, sanayileşme ve istihdam yaratımı gibi sosyal ve ekonomik faydalar sağlayacak.
Yeşil hidrojen üretim maliyetlerini azaltmak ve teknoloji öğrenme eğrisini ilerletmek için açık artırmaların etkili bir araç olduğu belirtiliyor. Ancak, bu mekanizmanın başarılı olabilmesi için rekabetin yüksek olduğu bir piyasa yapısı gerekiyor.
Raporda açık artırmaların sağlayacağı faydalar şöyle belirtiliyor:
- Açık artırmalar, iyi tasarlandığında, katılımcıları maliyetlerini minimize etmeye ve ‘gerçek’ üretim maliyetlerini açıklamaya teşvik eden bir rekabet ortamı sağlar. Bu, kamu tarafından sağlanan desteğin maliyetini düşürmenin yanı sıra yeşil hidrojenin toplam dağıtım maliyetini azaltabilir.
- Açık artırmalar uzun vadeli gelir güvencesi sağlayarak, yatırımcı güvenini artırabilir, proje finansmanını destekleyebilir ve yeşil hidrojen değer zincirine yatırımları teşvik edebilir.
- Açık artırmalar, projelerin seçimi ve aldıkları destek seviyeleri konusunda şeffaflık sağlayabilir. Ayrıca, tekliflerde verilen sözlerin zamanında yerine getirilmesini ve politika hedeflerinin etkin bir şekilde gerçekleştirilmesini güvence altına alabilir.
- Çift taraflı açık artırmalar, yeşil hidrojenin arz ve talep tarafındaki aktörler arasında rekabeti teşvik ederek maliyet ve ödeme istekliliği hakkında bilgi ortaya çıkarır. Bu mekanizma, hidrojen piyasasının dengeli bir şekilde büyümesini sağlamak için önemli bir araçtır.
- Açık artırmalar, yerel hidrojen ekonomisinin geliştirilmesi, enerji güvenliğinin artırılması ve yeşil hidrojenin uluslararası ticaretteki rolünün genişletilmesi gibi daha geniş politika hedeflerini gerçekleştirmek için tasarlanabilir.
Raporda, açık artırma türleri ise şöyle ele alınıyor:
Arz taraflı açık artırmalar: Hidrojen üreticileri arasında rekabeti teşvik ederek elektrolizör kapasitesini artırmayı hedefliyor.
Talep taraflı açık artırmalar: Hidrojen tüketicileri arasında destek sağlamak için düzenleniyor.
Çift taraflı açık artırmalar: Üreticiler ve tüketiciler arasındaki fiyat farkını minimize etmeyi amaçlayan eşleştirme mekanizmaları içeriyor.
Raporda, yeşil hidrojenin yaygınlaşmasını engelleyen yüksek maliyetler, altyapı eksiklikleri ve talep belirsizliği gibi sorunlara dikkat çekiliyor. Bu zorlukların, açık artırmaların yanı sıra tamamlayıcı politikalar ve uluslararası işbirliği ile aşılabileceği belirtiliyor.
Hindistan, Almanya ve Avrupa Birliği gibi çeşitli ülkelerde uygulanan açık artırma modellerine yer verilen raporda, her bir modelin sektöre özgü avantaj ve dezavantajları ele alınıyor.
Rapor, yeşil hidrojenin geleceğin enerji dönüşümünde kritik bir rol oynayacağına ve bu potansiyelin gerçekleştirilmesi için stratejik ve kapsayıcı politikaların önemine vurgu yapıyor.
